Als we iemand horen zeggen dat hij/zij geen koolhydraten meer eet, dan bedoelen ze vaak de zetmeelproducten: rijst, pasta, brood etc. Koolhydraten behoren tot de macronutriënten die we als mensen nodig hebben om te overleven.
Hoeveel we ervan nodig hebben verschilt per persoon en per leven (leefstijl) maar waarom we het nodig hebben is voor de meeste mensen hetzelfde. Als je dit begrijpt, zul je ‘koolhydraten’ niet meer zien als de vijand of de dikmaker, zoals velen dat (helaas) doen.
Energie
Eén van de belangrijkste doelen van koolhydraten zijn om je lichaam te voorzien van energie. Koolhydraten uit je voeding worden in je lichaam afgebroken tot de kleinste vorm ervan: glucose. Glucose gaat vervolgens je bloedbaan in en wordt naar je cellen gebracht voor energie (ATP).
Belangrijk om erbij te vermelden is dat je lichaam wél in staat is energie (ATP) te krijgen via een andere weg. Dit is iets wat ik tijdens mijn studie Voeding&Diëtetiek nooit heb geleerd. Sterker nog, ik heb geleerd dat je hersenen enkel op glucose uit je voeding kunnen teren. Dat is niet waar. Je hersenen kunnen ook op een andere manier ‘overleven’.
Namelijk via vetten. Je vetreserve is de grootste opslagplaats voor ‘teveel aan energie’ dat je binnen hebt gekregen. Wanneer je een lange periode héél weinig koolhydraten hebt binnengekregen gaan je hersenen over op het verkrijgen van energie via ketonen.
Deze worden aangemaakt doordat vet en/of spieren omgezet wordt in glucose, dit proces noemen we ketose.
Energie opslag
Wanneer je lichaam voldoende energie aanwezig heeft in de bloedbaan, maar er komen extra koolhydraten (glucose) binnen, dan worden deze opgeslagen voor later gebruik. Tenminste, dat is in de ideale situatie zo. Tegenwoordig herkennen we dit als vetweefsel. Oeps.
Maar gelukkig wordt het niet enkel als vet opgeslagen, je lever en je spieren slaan ook koolhydraten op in de vorm van glycogeen. Dit is handig voor wanneer je eens spontaan keihard energie nodig hebt, dan kan dat snel losgemaakt wordeen uit je lever en spieren.
Glycogeen dat in je spieren is opgeslagen wordt ook alleen gebruikt voor de energie van je spieren. Hoeveel je hiervan opslaat verschilt van persoon tot persoon (1).
Wanneer alle ‘opslagplaatsen’ voor glycogeen vol zitten, dan gaat je lichaam de overgebleven koolhydraten opslaan als vet. Dat gebeurt trouwens ook met eiwitten en vetten die je ‘teveel’ eet, vergis je dus niet dat het enkel om koolhydraten gaat.
Mocht je geen idee hebben van wat glycogeen is, in deze video ga ik er dieper op in:
Helpt bij het behouden van spieren
Glycogeen is één van de manieren waarop je lichaam ervoor zorgt dat je altijd genoeg energie hebt om te kunnen functioneren. Wanneer er te weinig glucose opgeslagen zit in je lijf kan je lichaam overgaan op het afbreken van spieren.
De spieren worden afgebroken tot aminozuren en deze worden omgezet tot glucose (en andere stoffen) waardoor je lichaam weer energie heeft om te functioneren. Dit is natuurlijk geen ideaal scenario voor de meeste mensen, die willen spieren juist behouden.
Spieren zijn belangrijk voor het onderhouden van je lijf en het afbreken van spieren wordt geassocieerd met een een slechtere gezondheid (2). Waarom doet je lichaam dit? Dat is heel simpel, om je hersenen te blijven voorzien van energie.
Op zijn minst een klein beetje koolhydraten per dag eten helpt dus al om géén spieren af te breken (3).
Helpen bij de vertering
Onder de groep koolhydraten vallen, zoals je weet, de zetmeelproducten (brood, pasta, etc.) maar ook de suikers (snoep, koek, fruit etc.). Dan is er nog een groep koolhydraten, namelijk de vezels. Deze worden niet verteerd door je lichaam en komen er aan de andere kant weer uit. Jep.
Je hebt de oplosbare vezels en de onoplosbare vezels. Oplosbare vezels zitten in:
- Havermout
- Peulvruchten
- Binnenste delen van sommige groenten en fruit
Wanneer deze door je verteringsstelsel gaan, trekken ze vocht naar zich toe (je voelt je dan ook voller) waardoor het een soort gel substantie krijgt. Hierdoor wordt je ontlasting ook groter qua volume maar ook zachter waardoor het makkelijker eruit komt. Ja, sorry voor deze informatie, maar het is even belangrijk voor het volgende punt 😉
Oplosbare vezels zijn volgens onderzoek heel goed voor je wanneer je last hebt van constipatie (4). In tegenstelling tot andere vormen van koolhydraten, worden vezels niet afgebroken tot glucose.
Onoplosbare vezels voegen ook extra volume toe aan je stoelgang (trekken verder géén vocht naar zich toe) waardoor ook hierdoor je stoelgang sneller door je verteringsstelsel gaat. Je vindt onoplosbare vezels in:
- Volkoren granen
- De schil en de pitten van groente en fruit
Het eten van onoplosbare vezels verlaagt je kans op het krijgen van divertikelaandoeningen (in je darmen) (5).
Over het algemeen geldt dat het eten van voldoende vezels je hart evenals je suikerspiegel goed doen (6)(7)(8).
Nog even belangrijk
Wat nog belangrijk is om te zeggen is dat een teveel aan geraffineerde koolhydraten eten niet bevorderlijk is voor je gezondheid. Dat wist je natuurlijk wel, maar na alle positieve punten hierboven genoemd te hebben leek het me niet onbelangrijk om dit ook nog even te benadrukken.
Je kunt wel stellen dat het eten van koolhydraten voor verschillende redenen belangrijk is. Volg je toch een leefstijl waarbij je heel laag zit met je koolhydraten? Dat kan. Maar doe dan wel van te voren je research om te begrijpen waarom je het doet en hoe je het wilt toepassen in je leven.
En als ik als laatste nog één ding mag zeggen: Diëten met minder koolhydraten werken alleen maar tijdelijk, niet op lang termijn tenzij je er een leefstijl van maakt. Mocht je benieuwd zijn naar hoe je een leefstijl kunt aanhouden met heel weinig koolhydraten? Dan kan ik je Rachel Aust aanraden, een Australische YouTuber en Blogger met héél veel nuttige informatie:
Haar website: RachelAust.me
Haar YouTube kanaal: RachelAust
Haar Instagram account: RachelAust
Hoop dat je weer wat informatie rijker bent! Vragen? Let me know!
Hoofdfoto: MensFitness
6 comments
Interessant stukje om te lezen. Zeven maanden geleden ben ik gestart met afvallen door veel minder koolhydraten te eten. Geen aardappels, brood en pasta meer. Toen ik mijn streefgewicht bijna bereikt had (na ongeveer vier maanden) ben ik weer iets gaan opbouwen in koolhydraten, maar voornamelijk op de dagen dat ik sport en (bijna) altijd volkoren producten. Ondertussen weer vier maanden verder en ik val nog steeds langzaamaan af. Had zelf echt nooit gedacht dat ik dit zou kunnen, want ik kan met gemak borden pasta en aardappels wegeten, maar het is toch wel heel goed bevallen. Wel goed om ook de theorie er achter te weten!
Leuk artikel! Ik zit in m’n eerste jaar Voeding & diëtetiek, gelukkig leren we nu wel dat naast glucose de hersenen ook op ketonlichamen kunnen overleven.
Voor mijn lichaam werkte “low carb” niet. Het werkte wel in de zin van afvallen maar ik voelde me zoooo futloos en hoewel ze zeiden dat dit normaal was tijdens een soort “overgangsperiode” ging het bij mij niet weg. Ik ben dus na een maand of 2 er mee gestopt en voelde me heel snel weer oké. Ik let wel op welke soorten koolhydraten (bv volkoren), maar verder mijd ik ze niet meer.
Hee, ik ben sinds een tijdje overgestapt naar een low-carb diet vanwege gezondheidsredenen (vooral om herstel van de darmwand te bevorderen en de vele klachten die hieruit voortvloeien). Ik eet dus nog wel koolhydraten maar beperkt. Ik merk dat ik heel futloos en duizelig ben, ook al heb ik niet per se honger. Hoe lang houdt dit ongeveer aan? En kan je lichaam ook die ‘plotselinge’ energie pakken als je in de vet verbranding zit? Als je nog goede tips hebt om door deze eerste fase heen te komen, graag, want ik merk dat ik nu meer noten bijvoorbeeld eet (dan zou ‘mogen’ volgens het voedingsplan) omdat ik gewoon energie wil maar dit werkt natuurlijk niet echt. Tips meer dan welkom 🙂
Hoi Teni! Is het dan ook onwaar dat ketose slecht is voor je lichaam? Want ik leer dat nu. Dat het kan zorgen dat je in coma geraakt en zelfs kan overlijden. Zoals bij diabetes.
Hey Teni,
Altijd heel interessant om je superduidelijke uitleg te lezen. Toch zit ik nog met een grote vraag: hoe zit het dan met groenten?
Ik hoor heel vaak dat mensen low-carb gaan, maar de meeste groenten bestaan toch overwegend ook uit koolhydraten? Beperken zij dan ook hun groente-inname?
Dank je voor je antwoord. Ik word echt gek van de mensen die denken dat er geen koolhydraten in groenten zitten, haha.