Ik ben me werkelijk al een hele hele hele lange tijd aan het verdiepen in het veganisme en de manier van leven die veganisten zich aannemen. Dit begon allemaal omdat ik een post aan het schrijven was over hoe je als veganist voldoende eiwitten binnen kunt krijgen, inmiddels is deze post bijna af, maar in de tussentijd heb ik zoveel informatie op gedaan waardoor ik er meer over wil delen op mijn blog.

Wetenschappelijk onderbouwd, duidelijke termen en vooral geen zweverig of vaag gedoe. Ik ben zelf geen veganist, ik ambieer ook niet om veganist te zijn of in de nabije toekomst te worden. Dat lijkt me goed om alvast te vermelden. Ik ben (denk ik) wel goed in staat los hiervan te schrijven over veganisme, misschien juist omdat ik zelf geen veganist ben.

Hoe dan ook, vandaag begin ik bij de basis: “Wat eet een veganist?” En ook “Wat is een veganist?”

Het lijkt natuurlijk weer een nieuwe, hippe levensstijl: het veganisme, maar het bestaat al ontzettend lang. De ‘hype’ is voornamelijk ontstaan vanuit Hollywood, als bekende sterren ineens een bepaald eetpatroon aannemen, dan wordt dat vaak opgepikt door allerlei hippe tijdschriften en online platformen waarna vele anderen volgen. Goed of slecht, daar ga ik het in dit artikel niet over hebben (ehm, dat is ook helemaal niet een juiste vraagstelling). Ik ga het hebben over wat ‘een veganist’ is en wat hij/zij eet volgens de leefstijl van een veganist.

Wat is een Veganist?

Veganisten kiezen ervoor om geen zuivel, eieren en andere producten van dierlijke afkomst te eten. Naast het feit dat ze de dieren zelf natuurlijk ook niet eten, zoals vegetariërs. De term “vegan” werd bedacht door een kleine groep vegetariërs in 1944 die een gemeenschap startten: “The Vegan Society“, het principe hierachter was, zoals zij dat noemden:

“De emancipatie van dieren uit de exploitatie van de mens”

Mooi omschreven, als je het mij vraagt. In 1979 werd deze gemeenschap geregistreerd en kwam er een update van de definitie van het veganisme:

“Een manier van leven waarbij elke poging of vorm van het uitbuiten van dieren uitsluit, zij het voor voedsel, kleding of elk ander doel”

Oftewel: nu gaat het echt om een gehele leefstijl, los van alleen het voedsel dat je eet. Jep, that’s deep.

Waarom Veganist worden?

Ik hoor hier en daar verschillende argumenten van mensen die veganistisch eten. Jep, ik zei eten, want ik ken ‘denk ik’ geen mensen die hun gehele leefstijl erop hebben aangepast. Ik ken alleen mensen vanuit de online wereld die (zeggen, ik zal het natuurlijk nooit zeker weten) hun leefstijl erop hebben aangepast en bijvoorbeeld ook geen leer dragen (tassen, schoenen etc.).

Ethische redenen

Dit komt voort uit de overtuiging dat elk wezen op deze aarde het recht heeft om in vrijheid te leven. De gedachte om het leven van een wezen te beëindigen puur om het vlees ervan te consumeren, de melk te drinken of de huid ervan te dragen, is niet oké en daarom ook de drijfveer voor ‘ethische veganisten’ om deze leefstijl aan te nemen. Denk ook aan psychologische en fysieke stress die dieren kunnen ervaren als gevolg van de moderne landbouwmethodes bijvoorbeeld. Of kleine hokken en kooien waar veel dieren in zitten van geboorte tot slachting.

Gezondheidsredenen

Er zijn mensen die ervoor kiezen om veganistisch te eten voor hun eigen gezondheid. Bijvoorbeeld wanneer er uit vele onderzoeken blijkt dat een plantaardig dieet (dieet als in: eetstijl/eetpatroon) de kans op hart- en vaatziekten, diabetes type 2, kanker en vroegtijdig overlijden verkleint (1)(2)(3)(4)(5).

Ook kan het zijn dat mensen andere nare ziektes willen vermijden (die bijvoorbeeld veel in de familie voorkomen) waarbij uit onderzoek is gebleken dat het verminderen van dierlijke producten, hier de kans op wordt verkleint. Denk aan Alzheimer, kanker en hart- en vaatziektes (6)(7)(8)(9)(10).

Sommige mensen kiezen voor het veganisme om de rotzooi van antibiotica en hormonen te vermijden die gebruikt worden bij de moderne landbouwmethodes voordat de dieren geslacht worden (11)(12)(13).

En als laatste nog onderzoeken die laten blijken dat het veganistische eetpatroon gelinkt is aan een lager lichaamsgewicht en lager BMI (14)(15)(16).

Voor het Milieu

Dan is er nog een andere reden waarom mensen kunnen kiezen voor het veganisme: het milieu. Denk aan het effect van dierlijk landbouw op de aarde: Een VN-rapport uit 2010 laat zien dat dierlijke producten over het algemeen veel meer resources nodig hebben en een hogere uitstoot van broeikasgassen veroorzaken dan plantaardige opties (17).

Besef je het volgende: dierlijke landbouw (veeteelt) draagt voor 65% bij aan de totale hoeveelheid lachgas. 65%! Niet alleen dat, het omvat 35-40% van de wereldwijde uitstoot van methaan en 9% van de wereldwijde uitstoot van kooldioxide (18). Nu kun je misschien denken: wat betekent dat allemaal? Nou, lachgas, methaan en kooldioxide worden beschouwd als de drie belangrijkste broeikasgassen die betrokken zijn bij luchtvervuiling en klimaatverandering. Echte problemen in de wereld die écht gaande zijn en ook sneller vorderen dan we ons kunnen voorstellen.

Veeteelt is ook een proces waarbij ontzettend veel water nodig is. Tussen de 1.700 en 19.550 liter water is er nodig om een halve kilo rundvlees te produceren (19)(20). Dit is 43 keer meer water dan voor het produceren van dezelfde hoeveelheid graankorrels (20).

Maar ook is er het argument van ontbossing: beboste gebieden worden omgezet tot gebieden waar dierlijk landbouw kan plaatsvinden wat er dus voor zorgt dat deze beboste gebieden ontbost worden. Dit kan een negatieve bijdrage leveren aan het laten uitsterven van verschillende diersoorten die in deze bossen leven (leefden) (18)(21).

Welke ‘type’ Veganisten zijn er?

Het is grappig en mooi om te zien dat er binnen eenzelfde leef- en/of eetstijl verschillende ‘type’ mensen zijn. Deels heeft dit te maken met vanuit welke overtuiging iemand veganist is en deels met eigen voorkeur. Denk bijvoorbeeld aan:

• Voedsel Veganisten: oftewel; de mensen die het veganisme beperken tot hun eten en de rest van hun leven niet volgens het veganisme leven. Ze eten dus geen dierlijke producten maar dragen bijvoorbeeld wel leer, of andere producten waar ‘dieren in verwerkt zitten’, evenals het gebruik van make-up en cosmetica.
• Puur voedsel Veganisten: de veganisten die graag binnen hun veganistische eetpatroon zo puur mogelijk eten: onbewerkt fruit, groente, volkoren granen, peulvruchten, noten en zaden.
• Junk food Veganisten: Ja, je kunt makkelijk ontzettend ‘ongezond’ eten terwijl je wel veganist bent. Denk aan allerlei bewerkt ‘veganistisch vlees / kaas’ waarbij er talloze conserveermiddelen en smaakstoffen zijn gebruikt om producten dezelfde smaak en structuur te geven van bijvoorbeeld vlees of kaas. Maar denk ook aan frietjes, kant-en-klaar maaltijden, toetjes (zonder gelatine en dierlijk zuivel) zoals ijsjes, oreo’s etc.
• Raw food Veganisten: dit zijn veganisten die ervoor hebben gekozen om alles wat ze eten: groente, fruit, noten en zaden niet te verwarmen boven de 48 graden Celsius (22).
• Low fat, raw food Veganisten: poeh, dit bestaat ook inderdaad. Ook wel bekend als de ‘fruitarians’. Deze gaan net een stapje verder van de ‘raw food veganisten’ door vettig voedsel zoals noten, zaden, avocado’s, kokosnoten etc. te vermijden. Deze mensen eten voornamelijk fruit, fruit, fruit en nog eens fruit. Soms eten ze ook nog andere planten in kleine hoeveelheden.

Wat vermijden Veganisten?

Mocht het nog niet duidelijk zijn:

• Rood vlees;
• Kip;
• Vis;
• Schaaldieren;
• Eieren;
• Zuivel;
• Honing

Maar ook losse ingrediënten die afkomstig zijn van dieren: albumine, caseïne, karmijn, gelatine, pepsine, luteïne, schellak, vitamine D3, wei en E-nummers die van dieren afkomstig zijn. Dit soort ingrediënten (wel eens, niet altijd) voor in bijvoorbeeld bier, wijn, spekjes, winegums, kauwgum etc.

Dit stukje research is iets voor een ander artikel omdat het héél diep in gaat op de bewerking van producten en de toevoegingen die gedaan worden. Wat betreft het veganisme heb ik daar gewoonweg te weinig ervaring en kennis van om met zekerheid allerlei producten en ingrediënten uit te werken in dit artikel. Wie weet komt dit dus nog!

Alternatieven voor Veganisten om te eten

Een kleine greep aan alternatieven op producten waar in ‘eerste instantie’ de dierlijke producten worden gegeten door de meeste mensen, zijn dit de producten voor veganisten die vrij makkelijk te verkrijgen zijn:

• Bonen
• Linzen
• Tofu
• Seitan
• Tempeh
• Noten
• Zaden

Zuivel wordt vaak vervangen door plantaardig melk, roerei voor ‘tofu scramble’, rauwe eieren in recepten die gebruikt worden als binding worden vaak vervangen door lijnzaad of chiazaad. Honing kan vervangen worden door plantaardige siropen zoals ahoorn- of rijstensiroop, denk ook aan melasse.

Disclaimer

Ik heb mijn best gedaan zo objectief mogelijk en zoveel mogelijk met respect de verschillende achtergronden van het veganisme uit te leggen. Vergeef het me als ik niet exact beschrijf hoe jij, als veganist, dit ervaart. Voel je vooral vrij om comments achter te laten met bijvoorbeeld jouw overtuiging of toevoegingen die ik heb gemist in dit artikel.

Waarom ik dit artikel schrijf terwijl ik zelf geen veganist ben noch jarenlang ‘ervaring’ heb met het veganisme? Omdat ik begrijp dat ik een publiek heb, een best-wel-groot-publiek van zo’n 5000-10.000 mensen per dag op mijn blog en ik een hele grote voorstander ben van meer begrip krijgen voor elkaars leefstijl. Ongeacht of je het zelf nastreeft. Elke leefstijl brengt een hoop vragen met zich mee en mensen zijn vaak geneigd alles wat ‘voor hen niet normaal is’ te bestempelen als dom, debiel, gek, of zelfs ongezond. Laten we, voordat we überhaupt een mening vormen, ons eerst verdiepen in wat een bepaalde leefstijl inhoudt. Of het nu gaat om het eet- en sportschema van een bikini-model die een bepaalde leefstijl heeft voor haar baan, of dat van een veganist die een bepaalde leefstijl heeft vanwege ethische redenen. De één is niet beter of slechter dan de ander, alles is gebaseerd op de vrijheid van keuzes die mensen maken op basis van hun leven.

Ook zie ik op YouTube veel ‘haat’ vanuit veganisten die anderen bekritiseren op hun leefstijl, ik vergelijk dit met het extremisme in religies; NIET OKE. Dat is mijn mening. Laat iedereen lekker in zijn haar waarde, leer over de ander zijn/haar leefstijl en heb respect voor het feit dat ieder zijn/haar keuzes maakt op basis van hun eigen overtuigingen. Het zou onmogelijk en ook niet nuttig zijn om in een wereld te leven waar we allemaal exact dezelfde overtuigingen hebben.

Zo. Einde disclaimer.