Misschien een gekke vraag, maar deze wordt me nog vaak zat gesteld. Ik snap dat wel, we associëren maaltijden met gesmolten kaas namelijk vaak met ‘minder gezond’ als we bijvoorbeeld denken aan een pizza, mac and cheese, kaassouflets, lasagne met een dikke laag gesmolten kaas en.. tosti’s? En dan het gevoel bij een bruine boterham met een plak kaas, toch anders dan die tosti?
Hoe zit dat eigenlijk, is er een verschil qua calorieën of vetten of suikers wanneer je de kaas laat smelten?
Wat gebeurt er bij kaas?
Kaas is een emulsie van vet (uit zuivel) en water wat bij elkaar gehouden wordt door een hoop eiwitten. Bij een ‘normale’ temperatuur is het vet in de kaas hard, warm je het al op naar zo’n 30 graden en je kaas begint te ‘zweten’. Ga nog zo’n 5 tot 30 graden omhoog en de eiwitverbindingen (caseïne) breken af. Wat er gebeurt bij het verbreken van de eiwitverbindingen? Je kaas wordt elastisch en verliest de harde structuur compleet.
Gaan calorieën ooit uit een voedingsmiddel bij het opwarmen?
Met een hele hoop voedingsmiddelen geldt dat wanneer je het opwarmt of laat afkoelen, de chemische structuur verandert. Vocht verdampt of de lucht gaat eruit of juist andersom etc. Het veranderen van de chemische structuur zorgt er nooit voor dat er ineens calorieën de lucht in gaan en niet meer in het voedingsmiddel zitten, dat is onmogelijk. Wat wél mogelijk is, is dat er bijvoorbeeld vocht uitgaat waardoor je per 100 gram ineens een andere hoeveelheid calorieën over hebt, evenals een andere voedingswaarde.
Denk even aan spinazie
Het beste voorbeeld dat ik je kan geven is door te denken aan een bak spinazie. Wanneer deze rauw en ongekookt is, bevat hij veel vocht waardoor de dichtheid groter is. Dus per 100 gram rauwe spinazie krijg je zo’n 15 calorieën binnen. Ga je de spinazie koken, waardoor er veel vocht uitgaat, dan is je spinazie ineens ‘hoger’ aan calorieën per 100 gram. Puur omdat je nu meer vochtloze (=geen woord, maar wel in Teni wereld) spinazie nodig hebt om 100 gram bij elkaar te krijgen. Dat betekent dus meer calorieën aangezien het vocht dat eruit is geen calorieën bevat.
Met kaas is het vergelijkbaar, maar gaat het om de lucht die in ‘rauwe’ kaas zit ten opzichte van gesmolten kaas waar de meeste lucht tussenuit is. Waardoor de dichtheid dus kleiner wordt en je meer vet, eiwitten, koolhydraten én calorieën overhoudt bij 100 gram gesmolten kaas ten opzichte van 100 gram ongesmolten kaas.
Maar,
Er is een grote maar, aangezien gesmolten kaas niet iets is dat makkelijk afgewogen kan worden omdat het plakkerig is. Om die reden gebeurt het nauwelijks dat kaas tijdens de gesmolten fase benoemd wordt qua voedingswaarde. Dit gebeurt wel bij groente en vlees bijvoorbeeld die gekookt/ongekookt afgewogen kunnen worden.
Als je een plakje kaas van 100 gram op je boterham doet en deze op de grill zet zodat het een tosti wordt, dan krijgt dat plakje kaas geen hogere caloriewaarde, het enige dat gebeurt is dat het plakje gesmolten kaas (wat je toch niet echt kunt wegen) misschien nu 90 gram is, boeit verder niet zo; de voedingswaarde is gelijk gebleven.
Dus, smelt gerust je kaas als je dat lekkerder vindt! 😉
12 comments
Wauw, dit is dus echt iets wat ik mezelf al heel erg lang afvroeg. Zo fijn om nu eens ergens het antwoord te lezen 🙂
Haha die vraag had ik mezelf dus nog nooit gesteld. Grappig om te lezen. En fijn dat ik m’n kaas gewoon verder zorgeloos kan blijven smelten!
thnx! nu eindelijk een goed woordje terug als iemand er weer eens iets van zegt! 🙂
Jaaa je hoort dit zo vaak! Terwijl ik al altijd dacht… maar dat kan toch niet dat 1 plak gesmolten kaas meer calorieën of vetten bevat als diezelfde plak kaas in ‘originele’ toestand 😀 Leuk artikel!
“Het veranderen van de chemische structuur zorgt er nooit voor dat er ineens calorieën de lucht in gaan en niet meer in het voedingsmiddel zitten, dat is onmogelijk.” Ha! Nu vergeet je je favoriete macro…
Voor de duidelijkheid: alcohol dus ;). Dat vervliegt wel tijdens verhitting waardoor de hoeveelheid calorieën afneemt.
Aaaaaaah ik begreep hem al de hele tijd niet! Hahahaha geniaal! En helemaal waar 😉
Ik had al zo’n vermoeden ;).
calorien veranderen niet idd. Maar door een overbuurmeisje met diabetes type 1 weet ik wel dat de opname snelheid door bereiden en door combineren met andere stoffen veranderd. Voor kaas weet ik het niet. Maar pasta wordt een langzamere suiker al dente en een snellere suiker wanneer gaar gekookt. Ook met aanwezigeid van kaas (vet en eiwit) worden de suikers “langzamer”. Friet heft meer calorien als een gekookte aardappel maar bloedsuiker stijgt maar heel geleidelijk bij de eerste en snel bij de tweede.
Hi Barbara! Klopt inderdaad, de chemische structuur kan veranderen waardoor bijvoorbeeld koolhydraten in een product beter opneembaar worden wat ervoor zorgt dat de glycemische index verandert en dus je suikerspiegel sneller doet stijgen. De hoeveelheid koolhydraten veranderen dan niet (bijvoorbeeld bij getoast brood).
Echter bevat kaas 0 gram koolhydraten, dus daar geldt het niet bij 😉
Liefs!
Gesmolten kaas is wel lastiger te verteren voor je darmen dan normale kaas. Maar als je daar geen last van hebt, lekker blijven eten 🙂
“Ga nog zo’n 5 tot 30 graden omhoog en de eiwitverbindingen (caseïne) breken af”. Wat gebeurt er dan met deze eiwitten. Bevat gesmolten kaas minder eiwitten of wat is het resultaat na de caseïne afbraak?