Dit artikel staat héél hoog op de ‘aanvraaglijst’ voor vergelijkingsartikelen en dat snap ik heel goed als kaasliefhebber. Echter heb ik hier heel lang geen gehoor aan gegeven omdat deze artikelen meestal bedoeld zijn voor bewerkte voedingsmiddelen zoals diepvriespizza’s, wraps, crackers, muesli’s etc. Waarbij een verschil in toevoegingen van belang is om te begrijpen.

Bij kaas gaat het echter om een product dat niet te maken heeft met toevoegingen als suiker, zoetstof, conserveermiddelen etc. Dus dan blijft er gewoon kaas over zoals kaas gemaakt dient te worden om ‘kaas’ te mogen heten. Er zijn echter wel verschillen tussen de soorten kaas qua rijping bijvoorbeeld wat vervolgens een effect heeft op de voedingswaarde.

Het leek me om die reden een goed idee om dan toch dit artikel te schrijven voor jullie! Niet per se voor de ingrediënten maar voor het verschil in voedingswaarde!

Let wel, in dit artikel behandel ik niet alle kazen die er bestaan op aarde maar ga ik enkel in op de kazen die we hier in Nederland regelmatig eten op brood.

Disclaimers & Notities

1.Als jij graag op smaak afgaat en het je wat betreft kaas niet boeit wat de ingrediënten en voedingswaarde zijn – dan is dat helemaal oké en is dit artikel waarschijnlijk niet geschikt voor jou. Je mag gerust wegklikken, ik zal niet kijken 😉

2. De term gezond is altijd afhankelijk van de context. Denk je dat een appel gezond is en eet je 12 appels per dag? Dan is die 13e appel misschien niet zo gezond voor jou. Eet je alleen maar junkfood en voeg je daar 1 appel aan toe – dan is die appel waarschijnlijk wel gezond voor jou. Jouw lichaam heeft andere behoeftes dan die van wie dan ook omdat je een uniek leven leidt – probeer vanuit dat perspectief te kijken wat ‘gezond’ voor jou kan betekenen.

3. Waarom ik “gezond” wel altijd gebruik in deze artikelen? Omdat het nog steeds een woord is waar we allemaal een bepaalde associatie mee hebben en ik deze graag gebruik in deze artikelen. Ik ga op ‘gezond’ af met  bepaalde punten die ik zometeen zal beschrijven – het is aan jou om aan het eind van dit artikel te besluiten of deze punten ook bij jouw leven als ‘gezond’ bestempeld kunnen worden.

4. In dit vergelijkingsartikel gaat het voornamelijk om de voedingswaarde vergelijking van de verschillende soorten kazen. Kaas, zoals we dat in Nederland kennen met de goudgele schijven en plakken, is een product dat niet open staat voor allerlei gekke toevoegingen voor een verbeterde smaak, structuur of houdbaarheid zoals dat wel zo is met bijvoorbeeld eiersalade of hummus. Kaas kent een aantal basisingrediënten en is vervolgens afhankelijk van het rijpingsproces voor een bepaalde smaak en voedingswaarde. In dit artikel ga ik in op deze soorten kaas – de goudgele schijven en plakken.

Laat het weten in de comments als je een tweede versie wilt met andere soorten kaas zoals smeerkaas (lees hier over smeerkaas en of het gezond is), heksnkaas, brie, geitenkaas etc. De reden dat ik deze soorten kaas weg heb gelaten uit dit artikel is omdat deze kazen heel anders smaken en niet te vergelijken zijn met elkaar ook al vallen ze onder de categorie ‘kaas’.

Zaanlander Jong Belegen 48+

Ik zal vrij snel langs de ingrediënten gaan van al deze kazen, want je zult zien dat ze allemaal gemaakt worden middels een basisproces. Melk, zout, zuursel, stremsel. Vaak komt er nog een conserveermiddel (E251) en kleurstof bij. In dit geval is het de kleurstof annatto (zie foto hieronder). Deze kleurstof is afkomstig uit de zaden van de orleaanboom. Het wordt vaak gebruikt om een gele of rode smaak aan voeding toe te voegen – in dit geval logisch dat het om geel gaat bij kaas.

Het conserveermiddel E251 is Natriumnitraat. Nu ben ik zelf geen kaasproducent maar begrijp ik van HollandKaasCentrum dat Natriumnitraat nodig is om de kaas te laten rijpen en langer houdbaar te houden. We zullen zo echter een aantal kazen zien die dit conserveermiddel niet bevatten – je hebt dus de keuze of je kaas wilt met of zonder deze toevoegingen.

Deze kaas is €14,79 per kg.

Milner Jong 30+

Milner staat bekend om minder calorieën en dat is te zien aangezien ze halfvolle melk gebruiken in plaats van volle melk. Dit maakt uiteindelijk een aanzienlijk verschil in de voedingswaarde. De vergelijking hiervan zie je onderaan dit artikel, we komen er zo!

Verder zie je dezelfde ingrediënten maar dan een andere kleurstof: betacaroteen, ook wel provitamine A genoemd. Ook dit is een natuurlijke kleurstof die zorgt voor een gele/oranje kleur.  €13,66 per kg.

AH Goudse Belegen 48+

Hier een voorbeeld van kaas met enkel de basisingrediënten. Geen conserveermiddel of kleurstof, enkel melk, zout, zuursel en stremsel. €12,89 per kg. (voordeel verpakking = €11,63 per kg.)

Milner 30+ Extra Belegen

De basisingrediënten + E251 en kleurstof.  €18,09 per kg.

Beemster 48+ Extra Belegen

Je ziet hier exact dezelfde ingrediënten als bij Milner 30+ extra belegen. Ik heb zelfs een dubbelcheck gedaan om te zien of dit geen foutje van mij was, maar dat was het niet. €18,49 per kg.

AH 50+ Extra Belegen

Hier zie je in principe de basisingrediënten zónder toevoegingen van E251 en keurstof. Wat wel bijzonder is, is dat dit de eerste kaas is in het rijtje die vegetarisch is. Is kaas dan niet überhaupt vegetarisch? Denk je misschien.

Niet echt. Echt niet, eigenlijk.

Om kaas te maken is stremsel nodig, zoals je bij alle kazen in de ingrediënten ziet. Stremsel is een enzym dat gewonnen wordt uit de maag van een (dood) kalf. Om die reden wordt het gezien als vegetarisch. Het is ook mogelijk om een kalfsgen in een bacterie te brengen en hier een genetisch gemodificeerd stremsel van te maken. Maar vegetarisch stremsel is een microbieel stremsel dat door micro-organismen wordt gemaakt (je kunt het zien als een soort probiotica).

Deze kaas is €18,50 per kg.

Zaanlander 48+ Oud  | 3 jaar gerijpt

Ook hier, de basisingrediënten + E251 en kleurstof. Deze kaas is 3 jaar gerijpt wat betekent dat de smaak alleen maar intenser is geworden. Minder vocht, meer smaak maar ook een hogere voedingswaarde per 100 gram (dus meer calorieën, vetten, eiwitten, etc. per 100 gram). €18,30 per kg. 

Boerenkaas 48+ Oud

De basisingrediënten + E251 (maar geen kleurstof). Het interessante aan deze kaas is dat er gebruik is gemaakt van rauwe melk.

Rauwe melk wordt niet gepasteuriseerd (verhit) of gehomogeniseerd voordat het wordt gebruikt in de productie. De verhitting wordt vaak gebruikt om eventuele bacteriën te doden zodat deze niet in het eindproduct komen. Aan de andere kant wordt er beweerd dat er bij rauwe melk alle voedingsstoffen behouden blijven en dit dus gezonder en puurder is voor het lijf. Wat hiervan waar is, is niet duidelijk aangezien ik geen overtuigend onderzoek heb kunnen vinden over de voordelen van rauwe melk.

Old Amsterdam 48+ Oud

Hier zien we de basisingrediënten + E251 en kleurstof. Er wordt hier zelfs duidelijk aangegeven dat de melk gepasteuriseerd is.

Voedingswaarde vergelijking

Dan is het tijd voor de vergelijking in voedingswaarde. Zoals je hebt gezien bevat kaas in principe dezelfde paar ingrediënten, maar de hoeveelheid ervan en het rijpingsproces zijn van grote invloed op de voedingswaarde. Let maar op:

Hoe ouder de kaas, hoe langer het gerijpt en hoe meer vocht eruit is. Als we dit onthouden, dan begrijpen we ook dat als iets minder vocht bevat, het automatisch per 100 gram een hogere voedingswaarde heeft. 100 gram rauwe spinazie en 100 gram gebakken spinazie verschillen enorm qua hoeveelheid vocht en ook qua voedingswaarde. 

De kleuren die ik heb gegeven zijn voornamelijk voor iemand die van kaas houdt, maar ook op de hoeveelheid calorieën en eiwitten wil letten. Het liefst niet zoveel calorieën en veel eiwitten. Voor mezelf dus, haha.

Maar moet jij bijvoorbeeld op je zoutinname letten, of wil je juist wat aankomen in gewicht, dan hoef je niet de kleur groen te associeren met de goede keuze voor jou. Hopelijk maken de kleuren bepaalde aandachtspunten duidelijker zichtbaar, de interpretatie ervan is helemaal aan jou.

• Minste calorieën: Milner jong 30+ (283kcal) en Milner Extra Belegen 30+ (310 kcal).
• Meeste calorieën: Boerenkaas Oud 48+ (475 kcal). Daarna Zaanlander 3 jaar gerijpt 48+ (460 kcal).
• Meeste eiwitten: Milner Extra Belegen 30+ (32 gram). Daarna Zaanlander 3 jaar gerijpt 48+ (30 gram).
• Minste eiwitten: Zaanlander jong 48+ (23 gram). Daarna AH 48+ Goudse belegen (25 gram).
• Meeste zout: Zaanlander 3 jaar gerijpt 48+ en Boerenkaas Oud 48+ (allebei 2,8 gram).
• Minste zout: Zaanlander jong 48+ (1,5 gram). Daarna Milner jong 30+ (1,6 gram).
• Meeste vet: Boerenkaas Oud 48+ (41 gram). Daarna Zaanlander 3 jaar gerijpt 48+ (38 gram).
• Minste vet: Milner jong 30+ (18 gram). Daarna Milner Extra Belegen 30+ (20 gram).

Kaas bevat in principe geen koolhydraten, geen suikers en ook geen vezels. Met sommige processen kan het zijn dat er een gram hier en daar aanwezig is. (Als we het hebben over smeerkaas, Philadelphia, roomkaas, heksnkaas etc. dan zijn dit andere soorten kaas, deze zullen wel koolhydraten en suikers bevatten).

Zoals je ziet bevat Milner jong 30+ de minste calorieën met 283 kcal per 100 gram. Dit is echt een ontzettend groot verschil met de Boerenkaas Oud 48+ (van de AH) die 475 kcal per 100 gram bevat. Dit is bijna 200 kcal meer per 100 gram en maakt zeker uit als je op alle kleine beetjes let om af te vallen. In dat geval kan Milner een geweldige oplossing zijn voor kaasliefhebbers die op hun calorieën willen letten.

De vetten leveren de meeste calorieën aan de kaas (1 gram vet levert 9 kcal, 1 gram eiwit levert 4 kcal), hoe meer vet – hoe hoger de calorische waarde en dat is terug te zien.

Qua eiwitten kun je een redelijk verschil zien tussen de variant met de minste eiwitten en de variant met de meeste eiwitten, dit verschil is 9 gram eiwit per 100 gram.

Dien je op je zoutinname te letten? Dan is kaas übrhaupt niet zo’n goede keuze, in dit geval zou ik dan gaan voor Zaanlander jong 48+ met 1,5 gram zout per 100 gram. Maar misschien nog een betere optie, die hier niet tussen staat is een Zwitserse emmentaler:

Deze bevat 0,5 gram zout per 100 gram!

Eet jij nou een bepaalde kaas die hier niet tussen staat? Dan kun je makkelijk dit schema aanhouden als leidraad en jouw kaas ernaast houden om te kijken waar deze ongeveer tussen valt qua voedingswaarde! Heb je vragen en/of wil je graag een vervolgartikel met andere soorten kazen? Laat het weten in de comments!