Soms kunnen we ons niet een leven voorstellen zonder onze lievelingssnack of maaltijd – hoe ongezond het ook is. De gedachte dat het nooit meer mag, is killing. Maar wat nou als er meer achter zit? Als het voedingsmiddel zelf zo is gemaakt zodat je er verslaafd aan raakt?
Jep, dat bestaat dus en ik deel vandaag de 18 meest verslavende voedingsmiddelen – je zult er vast een aantal herkennen!
Tot wel 20% van de mensen heeft een voedsel verslaving of vertoont verslavend gedrag tegenover het eten van bepaalde producten (1), onder mensen met obesitas is dit getal nog vele malen hoger.
Voedselverslaving houdt in dat je op dezelfde manier verslaafd bent aan voedsel als iemand met een drugsverslaving of een verslaving aan een bepaalde stof (2)(3).
De mensen die een voedselverslaving hebben zeggen dat het hen niet lukt om er controle over te krijgen. Maar wist je dat het niet zomaar is dat mensen verslaafd raken aan bepaalde voedingsmiddelen en/of producten? Sommige voedingsmiddelen hebben een grotere kans om een verslavingsreactie op te wekken dan andere.
Het onderzoek
Onderzoekers van de universiteit van Michigan onderzochten bij 518 mensen of er aanwijzingen waren van verslaving bij het eten (4). Ze gebruikten de Yale Food Addiciton Scale (YFAS) als een referentie, dit is namelijk de meest gebruikte tool om een voedselverslaving vast te stellen.
Alle deelnemers kregen 35 verschillende voedingsmiddelen, bewerkt en onbewerkt. Ze beoordeelden hoe waarschijnlijk het was dat ze problemen ondervonden met elk van de 35 voedingsmiddelen, op een schaal van 1 (helemaal niet verslavend) tot 7 (extreem verslavend).
7-10% van de deelnemers werd gediagnosticeerd met een ‘full blown food addiction’ zoals de onderzoekers het stelden.
Daarbij komt dat 92% van de deelnemers allemaal verslavend gedrag vertoonden tegenover sommige voedingsmiddelen. Ze hadden herhaaldelijk het verlangen om te stoppen met eten, maar het lukte hen nier (4).
De 18 meest verslavende voedingsmiddelen
Het resultaat hieronder laat zien welke voedingsmiddelen het meest verslavend waren:
- pizza (4.01)
- chocolade (3.73)
- chips (3.73)
- koekjes (3.71)
- ijs (3.68)
- friet (3.60)
- cheeseburgers (3.51)
- frisdrank (geen light) (3.29)
- cake (3.26)
- kaas (3.22)
- bacon (3.03)
- gefrituurde kip (fried chicken) (2.97)
- bolletje (brood) (2.73)
- popcorn (met boter) (2.64)
- ontbijt granen (zoals knapperige muesli)(2.59)
- gomachtig snoep (2.57)
- biefstuk (2.54)
- muffins (2.50)
Wat totaal niet opvalt is dat deze voedingsmiddelen veel vet of suiker of allebei bevatten. De score achter het voedingsmiddel is het gemiddelde van iedereen: 1 totaal niet verslavend tot 7 heel verslavend.
De 17 minst verslavende voedingsmiddelen
Als 18 van de 35 het meest verslavend zijn, dan zijn 17 van de 35 het minst verslavend. Let wel, de onderkant van de lijst loopt dus over in de onderkant van de meest verslavende voedingsmiddelen.
- komkommer (1.53)
- wortels (1.60)
- bonen (zonder saus) (1.63)
- appels (1.66)
- zilvervliesrijst (1.74)
- broccoli (1.74)
- bananen (1.77)
- zalm (1.84)
- mais (zonder boter en zout) (1.87)
- aardbeien (1.88)
- mueslireep (1.93)
- water (1.94)
- crackers (naturel) (2.07)
- pretzels (2.13)
- kippenborst (2.16)
- eieren (2.18)
- noten (2.47)
Nou, hoe kon het ook anders dat hier voornamelijk niet-bewerkte voedingsmiddelen in voor kwamen. Gek dat water erin voorkomt, toch?
Wat zorgt ervoor dat een voedingsmiddel verslavend is?
Bij een verslaving is er niet enkel wilskracht nodig om er vanaf te komen. Er gebeurt iets in je brein waardoor de verslaving tot stand komt, sommige ingrediënten en stoffen kunnen bepaalde delen van je brein triggeren die gepaard gaan met verslaving en sommige mensen de controle verliezen over hoeveel ze van iets eten. Dit gedrag is meerdere malen gelinkt aan bewerkt voedsel, vooral bewerkt voedsel dat veel suiker en/of vet bevat (4)(5)(6)(7).
Bewerkt voedsel is vaak zo gemaakt zodat het extreem smakelijk is waardoor je er sneller verslaafd aan raakt en er dus meer van koopt. Het gaat vaak gepaard met een verhoogde suikerspiegel en veel calorieën. Maar de grootste bijdrager aan verslavend gedrag is het menselijk brein. Je brein heeft een beloningssysteem dat dopamine en andere ‘geluksstofjes’ aanmaakt wanneer je eet. Dit beloningssysteem verklaart waarom veel mensen plezier ervaren bij het eten. Het zorgt er namelijk voor dat er voldoende wordt gegeten zodat er energie en voedingsstoffen zijn om het lichaam te laten functioneren.
Het eten van bewerkt junkfood zorgt voor de aanmaak van enorm veel ‘geluksstofjes’ vergeleken met onbewerkt voedsel. Dit heeft dus een veel sterker effect in je brein (8)(9)(10).
Vervolgens zoekt je brein naar nog meer ‘beloningen’ door gevoelens van ‘cravings’ eruit te sturen. Zei ik nou dat een craving een gevoel was? Ha! In deze context dus wel.
Ik zeg vaak als grap ‘honger is een emotie’, omdat ik graag wil eten als ik honger heb en daarna weer te genieten ben, haha.
Anyway, dit kan ervoor zorgen dat je in een vicieuze cirkel terecht komt waarbij je verslavend gedrag vertoont of daadwerkelijk over gaat in een voedselverslaving (11)(12).
Let wel, dit onderzoek gaat niet in op alle voedingsmiddelen die bestaan. Dit onderzoek is echter wel zo nauwkeurig omdat het gebruik heeft gemaakt van de YFAS lijst die al wat voorwerk heeft gedaan.
Het is zeker mogelijk om van een bepaalde voedselverslaving af te komen, echter zal dat met voeding vaak niet binnen één dag opgelost zijn. Wat wel kan helpen is om het voedingsmiddel zoveel mogelijk te vervangen met een gezonder alternatief en zo de verslaving proberen te overbruggen.
Als de verslaving vele malen erger is en het effect heeft op je gezondheid kan je hier natuurlijk ook hulp voor zoeken – een verslaving is een verslaving, ongeacht hoe het zich uit.
4 comments
Fijn om te zien dat niet bewerkt voedsel , niet verslavend is! Ik heb geleerd om te eten wat mijn grootouders aten, dus ik blijf zo veel mogelijk af van bewerkt voedsel.
Vanuit een wetenschappelijk perspectief lijkt me dit geen hard bewijs dat dit dé lijst is. Het is een steekproef van ‘slechts’ 512 mensen. Dat maakt de resultaten zeer persoonlijk en vrij subjectief. Onderzoek toont verder uiteraard wel aan dat zoet-zout-vet erg verslavend is, maar deze specifieke steekproef zou ik niet als een wetenschappelijk bewijs presenteren, want het komt de peerreviews niet door. Rest van het artikel klopt uiteraard!
Laten we elkaar toch ook weer niet “bang” maken voor bepaalde voedingsmiddelen! Zodra je jezelf dingen ontzegt, creëer je JUIST een chaotische relatie met die voedingsmiddelen. Je creëert steeds van die nu-is-de-dag-toch-al-verpest momenten. Of de ik-kan-het-maar-beter-nu-eten-want-morgen-mag-ik-niet-meer. Ik begeleid vrouwen UIT hun chaotische relatie met eten, en juist dan is denken in verslavingen niet echt behulpzaam. ☺️
Wat een clickbait. Deze lijst is aan de hand van subjectieve beoordelingen door respondenten tot stand gekomen.. Oftewel: gewoon een vragenlijstje. Zegt dus helemaal niks. Dat het woord ‘verslaving’ hiervoor wordt gebruikt is overdreven Amerikaans en toont weinig respect naar mensen met echte verslavingen zoals drugs en alcohol, die levensverwoestend kunnen zijn.