We slaan even een medische weg in vandaag met de focus op mensen een nierziekte. Want ook hier heeft voeding wel degelijk invloed op – en dan bedoel ik in de zin dat het je nieren kan belasten of ontlasten. Dat laatste is wat we willen bij een nierziekte. Mensen met gezonde nieren hoeven hier verder geen rekening mee te houden natuurlijk!

Er zijn verschillende voedingsadviezen bij verschillende stadia van nierziektes. Dus niet alles is exact over te nemen, maar er is wel degelijk een globaal advies dat je nieren kan ontlasten. Dit voedingsadvies wordt ook wel “renal diet” genoemd. Uit onderzoek is gebleken dat dit je nierfunctie kan boosten en tegelijkertijd extra schade aan je nieren kan inperken (1).

De algemene voedingsadviezen voor mensen met een nierziekte:

Natrium

Je denkt misschien direct aan (tafel)zout en dat klopt. Zout is namelijk een scheikundige verbinding tussen Natrium en Chloride (Natriumchloride = tafelzout), NaCl.

Beschadigde nieren kunnen een teveel aan zout niet goed filteren waardoor de levels natrium in je bloed omhoog gaan. Het advies is om niet meer dan 2 gram Natrium per dag binnen te krijgen (2)(3). Dat is omgerekend 2000 mg.

Kalium

Kalium speelt een kritische rol in je lichaam, maar mensen met een nierziekten dienen de inname van kalium te verminderen. Hierbij geldt ook een maximale hoeveelheid van 2 gram per dag (4)(5). Dat is omgerekend 2000 mg.

Fosfor

Ook weer een mineraal die beschadigde nieren niet goed kunnen verwerken. Hierbij geldt een maximale hoeveelheid van 0,8 tot 1 gram per dag (6)(7). Dat is omgerekend 800-1000 mg.

Eiwitten

Ik schrijf heel vaak het belang van eiwitten en hoe goed deze zijn voor je gezondheid en fitheid. Vooral als je veel sport. Maar voor mensen met een nierziekte is een teveel aan eiwit zwaar op de nieren. De hoeveelheid eiwitten die nodig is verschilt van persoon tot persoon met een nierziekte. Mensen die aan de dialyse zitten hebben bijvoorbeeld meer eiwitten nodig dan mensen die niet dialyseren (8)(9).

Maar gelukkig zijn er heerlijke maaltijden die wél gezond zijn voor je nieren!

Laten we vooral focussen op alles wat wél mogelijk is en ook nog bevorderlijk is voor de nieren. Hierbij kijk ik natuurlijk naar pure en onbewerkte voedingsmiddelen:

1. Bloemkool

Bloemkool is ontzettend voedzaam en een prachtige bron van onder andere vitamine C, vitamine K en Foliumzuur. Het zit ook nog eens bomvol anti-ontstekingsstoffen, daarnaast is het een mooie bron van vezels (10).

Daarnaast kun je gepureerde bloemkool gebruiken als alternatief voor aardappelpuree, aangezien aardappelen veel kalium bevatten. Zie hier een recept voor bloemkoolpuree (laat bij dit onderstaande recept dan wel de kaas en het zout weg natuurlijk):

Recept: “Aardappel” Puree van Bloemkool

Een schaaltje gekookte bloemkool (125 gram) bevat:

• Natrium: 19 mg
• Kalium: 176 mg
• Fosfor: 40 mg

2. Blauwe bessen

Deze heerlijke bessen zitten bomvol antioxidanten die je kunnen beschermen tegen allerlei ziektes en kwaaltjes (11)(12).

Daarnaast zijn ze laag in Natrium, Kalium en Fosfor. 150 gram verse blauwe bessen bevatten (13):

• Natrium: 1,5 mg
• Kalium: 114
• Fosfor: 18 mg

3. Rode druiven

Rode druiven zitten ook weer vol geweldige stoffen: vitamine C en antioxidanten (14).

Een portie rode druiven van 75 gram bevat (15):

• Natrium: 1,5 mg
• Kalium: 144 mg
• Fosfor: 15 mg

4. Eiwit (van een ei)

Hoewel het eigeel van een ei ontzettend voedzaam is, bevat het eigeel een hoge hoeveelheid fosfor. Het eiwit van een ei is daarom een geweldige optie voor mensen die een ‘renal diet’ volgen. Daarnaast is het eiwit van een ei een van hoge kwaliteit (alle aminozuren) eiwitbron.

Daarnaast zijn eiwitten van een ei geweldig voor mensen die dialyseren; ze hebben meer eiwitten nodig maar minder fosfor.

Twee grote eiwitten (66 gram) bevatten (16):

• Natrium: 110 mg
• Kalium: 108 mg
• Fosfor: 10 mg

5. Knoflook

Wanneer je op je zoutinname moet letten kan de beleving van eten minder worden doordat je smaak verliest. Hoewel je hier best snel aan kunt wennen is het belangrijk om te blijven focussen op de dingen die wél kunnen om meer smaak aan je maaltijden te geven. Zoals knoflook. Het geeft je voedsel niet alleen smaak, maar bevat ook belangrijke stoffen zoals Mangaan, vitamine C, vitamine B6 en zwavelverbindingen die ontstekingsremmend werken.

3 teentjes knoflook (9 gram) bevatten (17):

• Natrium: 1,5 mg
• Kalium: 36 mg
• Fosfor: 14 mg

6. Boekweit

Veel granen bevatten hoge hoeveelheden fosfor. Maar boekweit is een gezonde uitzondering! Boekweit is ontzettend voedzaam, het levert een goede hoeveelheid van B vitamines, Magnesium, IJzer en vezels.

Ook is het glutenvrij, waardoor het een extra goede optie is voor mensen met Coeliakie of een gluten gevoeligheid.

Een kopje boekweit van 85 gram bevat (18):

• Natrium: 3,5 mg
• Kalium: 74 mg
• Fosfor: 59 mg

7. Olijfolie

Olijfolie is een gezonde vetbron dat helemaal vrij is van fosfor. Wat perfect is voor mensen met een nierziekte.

Eén eetlepel olijfolie bevat (19).

• Natrium: 0,3 mg
• Kalium: 0,1 mg
• Fosfor: 0 mg

8. Bulgur

Bulgur is een graan dat een perfect alternatief is voor de reguliere granen omdat het weinig kalium en fosfor bevat. Daarnaast bevat het ook veel B vitamines, Magnesium, IJzer en Mangaan. En laten we ook de vezels niet vergeten!

Een portie bulgur (90 gram) bevat ongeveer (20):

• Natrium:  4,5 mg
• Kalium: 62 mg
• Fosfor: 36 mg

9. Kool

Kool is een geweldige bron voor vitamine K, vitamine C en verschillende B vitamines. En natuurlijk ook de nodige vezels (21). Daarnaast heeft het vrij weinig Kalium, Fosfor en Natrium. Een portie (70 gram) gesneden kool bevat (21):

• Natrium: 13 mg
• Kalium: 119 mg
• Fosfor: 18 mg

10. Kip zonder vel

Hoewel het belangrijk is om niet overboord te gaan met je eiwitten is het belangrijk dat de eiwitten die je eet, van goede kwaliteit zijn (als in: het volledige aminozuur profiel bevatten). Kip zonder vel bevat minder Fosfor, Kalium en Natrium dan kip mét vel. Een portie (85 gram) kip zonder vel bevat (22):

• Natrium: 63 mg
• Kalium: 216 mg
• Fosfor: 192 mg

11. Paprika’s

Bomvol voedingsstoffen, erg laag in kalium – in vergelijking met een hele hoop andere groenten.

Eén kleine paprika bevat al 105% van je dagelijkse behoefte aan vitamine C! Daarnaast zitten ze bomvol vitamine A.

Een kleine paprika (75 gram) bevat ongeveer (23):

• Natrium: 3 mg
• Kalium: 156 mg
• Fosfor: 19 mg

12. Uien

Net zoals met knoflook zijn uien top om je voeding smaak te geven. Denk maar aan het bakken van uien en knoflook in olijfolie, dat brengt een hoop smaak met zich mee zonder dat je de gezondheid van je nieren in gevaar hoeft te brengen.

Daarnaast bevatten uien ook veel vitamine C, Mangaan, B vitamines en prebiotica die als voeding dienen voor de gezonde bacteriën in je darmen (probiotica) (24).

Een kleine ui (70 gram) bevat (25):

• Natrium: 3 mg
• Kalium: 102 mg
• Fosfor: 20 mg

13. Rucola

Veel donkere bladgroenten zoals spinazie en boerenkool bevatten enorm veel kalium waardoor deze niet verstandig zijn om regelmatig te eten – ook al zijn ze wel weer goed voor de gezondheid van mensen zonder nierziektes. Maar rucola brengt daar gelukkig wat verandering in: bomvol vitamines en mineralen, maar zonder die enorme hoeveelheid kalium.

Rucola bevat onder andere vitamine K, Mangaan en Calcium – allemaal erg belangrijk voor de gezondheid van je botten.

En niet te vergeten dat rucola nitraten bevat – deze helpen je bloeddruk te verlagen wat een belangrijk punt is voor mensen met een nierziekte (26).

Een klein schaaltje (20 gram) rucola bevat (27):

• Natrium: 6 mg
• Kalium: 74 mg
• Fosfor: 10 mg

14. Macadamia noten

Ook de meeste noten bevatten veel fosfor en worden niet aanbevolen aan mensen met een nierziekte.

Echter is er gelukkig een uitzondering, namelijk macadamia noten! Ze bevatten veel minder fosfor dan bijvoorbeeld pinda’s en amandelen.

Macadamia noten bevatten gezonde vetten, B vitamines, Magnesium, Koper, IJzer en Mangaan. Een handje (25 gram) macadamia noten bevat ongeveer (28):

• Natrium: 1,4 mg
• Kalium: 103 mg
• Fosfor: 53 mg

15. Radijs

Knapperig en een geweldige toevoeging aan het voedingspatroon voor iemand met een nierziekte. Waarom? Natuurlijk weer omdat het weinig kalium en fosfor bevat maar tegelijkertijd veel vitamine C (29)(30).

Een kleine portie (van 58 gram) radijsjes bevat (31):

• Natrium: 23 mg
• Kalium: 135 mg
• Fosfor: 12 mg

16. Knolraap / Koolraap

Niervriendelijk en een geweldige vervanging voor aardappelen of pompoenen die veel kalium bevatten. Ook hier zit weer lekker veel vitamine C, Mangaan, B vitamines en vezels in!

In 2013 postte ik een recept voor ‘patat’ van koolraap (laat natuurlijk het zout weg uit het recept) wat perfect is voor mensen met een nierziekte:

Recept: Hamburgers met gezond patat / friet ! – Patat / Friet

Geroosterd, gekookt, geprakt, het kan allemaal! Een portie (van ongeveer 80 gram) koolraap bevat (32):

• Natrium: 12,5 mg
• Kalium: 138 mg
• Fosfor: 20 mg

17. Ananas

Veel tropische vruchten zoals sinaasappels, bananen en kiwi’s bevatten erg veel kalium maar ook hier is gelukkig een uitzondering te vinden: Ananas! Daarnaast bevat ananas veel vezels, Mangaan, vitamine C en ook t een groepje spijsverteringsenzymen die bekend staan als bromelaïne (33). Ze helpen bij het afbreken van eiwitten die je eet tot aminozuren (de bouwstenen van eiwitten) (34). Wanneer de eiwitten afgebroken zijn, kunnen ze beter opgenomen worden door de dunne darm.

Een portie ananas (van 165 gram) bevat ongeveer (35):

• Natrium: 2 mg
• Kalium: 180 mg
• Fosfor: 13 mg

18. Cranberries

Niet alleen goed voor je urinewegen maar ook voor je nieren. Deze kleine zure vruchtjes bevatten bepaalde fytonutriënten die voorkomen dat bacteriën aan het slijmvlies can de urinewegen blijven plakken, hierdoor voorkom je een blaasontsteking (36)(37).

Cranberries kunnen gedroogd, gekookt, vers of als sap gegeten/gedronken worden. Ze bevatten heel weinig kalium, fosfor en natrium.

100 gram cranberries bevatten ongeveer (38):

• Natrium: 2 mg
• Kalium: 80 mg
• Fosfor: 11 mg

19. Shiitake

Een prachtige plantaardige bron van eiwitten die goed is voor mensen die op hun eiwitten dienen te letten met een nierziekte. Vooral omdat de traditionele eiwitbronnen zoals vlees, gepaard gaan met veel natrium en/of andere stoffen die niet per se heel gezond zijn voor het lijf. Plantaardige eiwitbronnen zijn daarom perfect. Daarnaast bevatten zo ook lekker wat vezels, B vitamines, Koper, Mangaan en Selenium.

Shiitake champignons zijn lager in kaliumgehalte dan Portobello champignons en ‘gewone’ witte champignons, waardoor ze  een gezondere keuze zijn voor mensen met een nierziekte (39)(40).

Een portie (van 145 gram) gebakken shiitake champignons bevat ongeveer (41):

• Natrium: 6 mg
• Kalium: 170 mg
• Fosfor: 42 mg

Overzicht per 100 gram

Omdat ik in dit artikel gebruik heb gemaakt van portie groottes kan het soms verwarrend zijn als je verschillende voedingsmiddelen met elkaar wilt vergelijken. Daarom heb ik alles nog even per 100 gram weergegeven in het onderstaande overzicht:

Er zijn altijd mogelijkheden, kansen, manieren

Wat altijd belangrijk is om te onthouden, met elke aandoening of ziekte, is om te zoeken naar de mogelijkheden. De positieve dingen die wél kunnen. Maar vooral: manieren waarop je je levenskwaliteit kan blijven verhogen, met welke beperkingen dan ook. In mijn ervaring is dat door te zoeken naar wat wél kan en hiermee spelen tot het goed voelt en lekker is. Als dit niet lukt, dan is het een teken om door te zoeken of te besluiten dat een bepaald deel teveel afneemt van je levenskwaliteit en het daarom ‘niet waard’ is om te vervangen.

Hoe je het leven ervaart is denk ik het belangrijkste en dat is makkelijker gezegd dan gedaan, maar wie weet kan dit artikel bijdrage aan wat hoop en een positieve blik op de mogelijkheden binnen een nierziekte.