Verzadigd vet vs. Transvet. Welke is nou slecht?

Als je in de supermarkt naar het ‘gezonde’ gedeelte gaat, zie je vaak dat daar de producten staan met de teksten “0% vet” of “vetarm”. 

Vet wordt vaak gezien als de grote boosdoener van de gezondheid, maar vet komt toch in de natuur ook voor? Zouden we het dan niet misschien toch nodig hebben?

Voedingsfabrikanten spelen heel goed in op het feit dat vet niet goed voor je is. Heb je wel eens een “light” versie van een product gegeten waar 0% vet in zit? In ons hoofd vinden we deze vetarme producten heerlijk, maar als je echt de smaak proeft kom je tot een andere conclusie. We zijn er namelijk vanuit gegaan dat dit de gezonde variant is van de ongezonde variant en dus ruilen we een deel van de smaak in, voor “gezondheid”, namelijk; minder vet.  Er was een tijd dat we voedsel aten op basis van de geur, textuur, en de versheid ervan, en niet op basis van het vetgehalte. Geen wonder dat heel veel mensen een tekort aan (goede) vetten hebben, vaak hebben ze dit niet eens door.

VET IS GOED

Vet heeft misschien een slechte reputatie, maar het behoort wél tot een van de drie belangrijke voedingsstoffen (Koolhydraten, eiwitten en vetten). Het is een essentieel gedeelte van onze voeding, en door vet te vermijden kan je gezondheid er aanzienlijk op achteruit gaan. Natuurlijk is een teveel aan vet ook niet goed, maar dat geldt voor elk voedingsmiddel en elke voedingsstof.

Vetten zijn wat complexer. Er zijn namelijk verschillende soorten vet met verschillende functies. In dit artikel behandel ik alleen verzadigd vet en transvet (gehydrogeneerd vet).

Verzadigd Vet

Dit zijn vetten die vast of bijna vast zijn bij kamertemperatuur. Denk maar aan boter. Veel dierlijke producten hebben verzadigd vet. Vooral rood vlees, maar ook kaas en room. Verzadigd vet komt dus in de natuur voor, en dit is altijd belangrijk om te onthouden met elk voedsel dat je eet. Want hierdoor herkent je lichaam het, en kan je lichaam het verteren. Verzadigd vet is jaren als de grote boosdoener bestempeld, terwijl dit toch echt gewoon in de natuur voorkomt en nodig is voor je lichaam.

Waarom zijn verzadigde vetten dan nodig? Elke zenuw in je lichaam is bedekt/geïsoleerd met myeline, verzadigde vetten maakt myeline stevig. En dit is heel belangrijk voor het werk dat de zenuwen in je lichaam doen.

Als je lichaam niet genoeg verzadigd vet krijgt, is dat niet een heel groot probleem, omdat je lichaam in staat is om dit, wanneer nodig, zelf te maken met lichaamseigen stoffen.

Gehydrogeneerde- en Transvetten

Als er een vet is, waar je zoveel mogelijk van uit de buurt moet blijven, dan is het wel gehydrogeneerd vet. Gehydrogeneerd vet komt niet in de natuur voor, dit is fabrieksmatig gemaakt. Om het niet te scheikundig te maken komt het erop neer dat de structuur van de vetten is veranderd. Het had eerst een cis-structuur en het heeft nu een trans-structuur. Vandaar ook de naam: transvetten. Ik noem het “geknoei” van de voedingsindustrie met vetten.
Waaruit worden transvetten dan gemaakt? Transvetten maken ze door plantaardige olie te harden.

Er is één ander soort transvet dat heel weinig voorkomt in de natuur. Het zit bijvoorbeeld ook in rood vlees en dierlijke producten, maar deze zijn van een andere structuur dan de gefabricieerde transvetten. Waarom ze wel allebei transvetten worden genoemd? Geen idee. Stom. Veroorzaakt verwarring.

Transvetten zijn wel  een bedreiging voor de gezondheid. Ze zorgen er namelijk voor dat de bloedplaatjes in je lichaam samen klonteren en dit kan leiden tot stolling (1). Ze staan in verband met het veroorzaken van hart- en vaatziekten (2). Ook verhogen ze slechte cholesterol: LDL en verlagen ze goede cholesterol: HDL. Er zijn ook verschillende onderzoeken die erop wijzen dat transvetten in verband liggen met darmkanker (3).

Wat je misschien nog niet wist, is dat transvetten de stofwisseling van omega-3 en omega-6 vetten (goede vetten!) totaal in de war brengen zodat deze goede vetten minder goed opgenomen kunnen worden in het lichaam(1).

Als transvetten zo slecht zijn, waarom worden deze dan verwerkt in voedsel? Goede vraag! Nu zal ik eerst een andere vraag stellen: Zijn fabrikanten van voedsel echt begaan met de gezondheid van de mensen? Of gaat het hen meer om het geld? Precies, deze kon je al raden. Transvetten worden gemaakt uit plantaardige olie (lekker goedkoop) en worden gehard, deze vetten zijn dan dus hard bij kamertemperatuur: hierdoor verlangen ze de houdbaarheidsdatum van voedsel. Voor fabrikanten is dit dus een win-win situatie: goedkoop én langer houdbaar. Ze zitten in koekjes, cakejes, sommige margarines, biscuits etc.

Het lastige is, dat transvetten niet altijd vermeld hoeven te staan op verpakkingen! Dus als je de ingrediënten leest, let dan op “gehydrogeneerd” of “gedeeltelijk gehydrogeneerd”, dit zou dan meteen een alarmbelletje moeten laten rinkelen: Transvet!!
______________

Het antwoord is duidelijk, veradigd vet is gefabriceerd en slecht voor de gezondheid. Tegenwoordig is het heel moeilijk om “alles uit de natuur” te eten. En dat begrijp ik ook. Neem vooral wat kennis op uit deze artikelen en bepaal voor jezelf hoe je ermee omgaat.

Het belangrijkste vind ik, dat mensen begrijpen hoe het zit met hun voeding en niet alles maar aannemen van reclame’s en trends. Ook ik eet af en toe koekjes en taart. Het gaat niet om het verbannen van bepaald voedsel uit je leven. Maar het in balans krijgen van goed en slecht voedsel; wat het beste voor jou en je gezondheid werkt!

1. Simopoulos, A.P. (2008). ‘The importance of the omega-6/omega-3 fatty acid ratio in cardiovascular disease and other chronic diseases’, Experimental Biology and Medicine 233: 674-88
2. Stender, S. en Dyerberg, J. (2004). ‘Influence of trans-fatty acids on health’, Annals of Nutrition and Metabolism 48: 61-66
3. Slattery, M.L., Benson, J. et al. (2004). ‘Trans-fatty acids and colon cancer’, Nutrition and cancer 39(2): 170-75

Gerelateerde artikelen:

Wat kan ik ‘s avonds eten, zodat het niet meteen omgezet wordt in vet?

Misschien vind je dit ook interessant!

Eieren, waarom ze zo goed voor je zijn! Is het Eigeel van een Ei ongezond? Is Boter Gezond? Verzadigd Vet, Cholesterol, Hart- en Vaatziekten? HOE ZIT DAT NOU? Wat zit er in Margarine en Halvarine? Is het gezond?