Mijn moeder eet al jarenlang boter en dan heb ik het over échte boter zoals roomboter. Niet margarine/halvarine uit een kuipje dat we tegenwoordig ook boter noemen voor op brood. Tijdens mijn studie is de focus heel erg gelegd op calorieën in vs. calorieën uit als je wilde afvallen. Dit was natuurlijk mijn grote doel, dus benaderde ik alle voedingsmiddelen op één en dezelfde manier: hoeveel calorieën zitten erin en is er een magerdere variant? Zo ging ik iedereen die wilde afvallen boter afraden en stapte ik zelf ook over op halvarine. Inmiddels zijn we weer wat jaartjes verder (lees: 4 jaar) en ben ik me bewust geworden van veel meer aspecten van een voedingsmiddel.
Calorieën zijn maar één deel van een voedingsmiddel, de voedingswaarde is weer een heel ander verhaal. Ik ben inmiddels van mening veranderd over boter/margarine/halvarine en ik vertel je graag waarom.
Hoeveel vet?
Boter bevat zo’n 80% vet wat er meteen voor zorgt dat het veel calorieën bevat. Dat vet, is een van de meest complexe vetten uit onze voeding aangezien het meer dan 400 verschillende vetzuren bevat (1)(2). Het bevat zo’n 70% verzadigd vet en een klein beetje enkelvoudig onverzadigd vet, schrik niet van verzadigd vet en lees met een gerust hart dit artikel erover.
Wist je dat boter een korte-keten vetzuur bevat dat opvlammingen in je verteringsstelsel kan verminderen? Het gaat hier om boterzuur, makkelijk te onthouden he? Vooral voor mensen met de ziekte van Crohn of Colitis Ulceorsa (ik!) blijkt deze vetzuur te helpen (3).
Voedingswaarde
De voedingswaarde van een voedingsmiddel wordt naar mijn mening vaak onderschat. Bij calorieën kunnen we begrijpen dat je er ‘dikker’ of ‘dunner’ van kunt worden, maar wat is nou het effect van een hoge voedingswaarde? Ben je dan ‘gezonder’? En hoe moet je dit dan voelen? Omdat dit een vaag begrip blijft, blijven de meeste mensen vastklampen aan calorieën. Maar de voedingswaarde heeft effect op je verzadigingsgevoel, je energiepijl, je huid en nog veel meer processen in je lichaam. Boter bevat veel goede stofjes:
- Vitamine A
- Vitamine D
- Vitamine E
- Vitamine B12
- Vitamine K2
Belangrijk om ook te vermelden is dat, aangezien je geen bakken met boter naar binnen werkt, je geen grote hoeveelheden van deze vitamines binnen krijgt. Maar elk beetje is mooi meegenomen natuurlijk.
En cholesterol dan?
Zoals ik eerder aangaf is verzadigd vet niet meteen iets om angstig voor te zijn, het verhoogd dan wel het cholesterol gehalte in je bloed maar daarmee wordt een belangrijk deel van de informatie genegeerd: er bestaan twee soorten cholesterol, “goed” HDL en “slecht” LDL en dat wordt niet duidelijk gemaakt wanneer er wordt gesproken over ‘verhoogd cholesterol’. Het is veel belangrijker om te kijken naar de verhouding HDL en LDL in je bloed, dát is namelijk bepalend voor het risico op hart- en vaatziekten. Verzadigde vetten kunnen juist veel goeds doen voor je HDL levels:
- Ze verhogen HDL in je bloed, en HDL is gelinkt met het verlagen van de kans op hart- en vaatziekten (4)(5).
- Ze verhogen LDL een klein beetje, maar deze worden omgezet in “grote LDL delen” die niet gelinkt zijn aan hart- en vaatziekten (6)(7). Ik heb het ook niet bedacht jongens, maar het is wel onderzocht.
En om het nog mooier te maken, een hoop onderzoeken hebben gefaald in het aantonen van de link tussen verzadigd vet en hart- en vaatziekten (8)(9)(10). Ja, ook boter is hier onder de loep genomen als product met ‘veel verzadigd vet’, ook hier kwam uit dat het geen risicofactor is voor hart- en vaatziekten (11).
Oké nog meer onderzoek dan: er uit de volgende onderzoeken zelfs geconcludeerd dat het eten van zuivel met een hoog vetgehalte goed is voor je hart (12)(13)(14). Oja, als je de onderzoeken bekijkt, zie je wel dat het hier gaat om ‘enigszins normale hoeveelheden’, geen schalen met boter natuurlijk.
Geen lactose
Lactose is ook wel bekend als “melksuiker”. Het komt in veel zuivel voor maar niet in al het zuivel, niet alle kazen bevatten lactose en zo bevat boter ook geen lactose. Dat is gunstig, want de meeste van onze lichamen hebben vrij veel moeite met het verteren van lactose, dit gaat vaak gepaard met een hoop darmklachten, lees anders: “Is Melk Gezond?” waar meer uitgelegd is over lactose. Geen zorgen dus met boter!
Natuurlijk alles met mate, maar boter is naar mijn mening niet iets om actief bij uit de buurt te blijven. Had mijn moeder toch nog gelijk..
17 comments
Heel fijn om te lezen! Zelf ben ik dol op roomboter maar voel me altijd super guilty als ik het op heb . Niet nodig dus 😀
nergens voor nodig idd 🙂
Heel interessant artikel. Dank je Teni!
Waar ik benieuwd naar ben: welke boter raad je aan? ‘Echte’ boter, margarine, halvarine, vloeibare braadboter.. Zoveel opties, wat is de beste keuze?
Hoi Janneke!
Met echte boter bedoel ik de roomboters (ongezouten en gezouten) waar geen stofjes aan toegevoegd zijn zoals bij halvarine/margarine en al helemaaaal geen vloeibare bakboters enzo, deze bevatten weer extra stofjes om je vlees een “lekker bruin” kleurtje te geven waardoor je denkt “oeh dat ziet er lekker uit”, maar het is grotendeels nep helaas.
Dus lekker roomboter!
Goede post Teni. Ik smeer al jaren met roomboter, leuk om weer eens bevestiging te lezen 🙂
Goed bezig! 😀
Hahahaha die moeders toch! Het kan zijn dat ik eroverheen heb gelezen, maar je raad dan toch wel ‘echte’ boter aan zoals roomboter, en toch geen halvarine en magarine die eerst nog in de fabriek bewerkt worden waar voedingstoffen uitgehaald worden?
zekerweten! Roomboter!
Geen kuipjes en rare halvarine/margarine pakjes.
He dat wist ik niet, dat er in boter geen lactose zit! Gewoon weer smeren dus 🙂
zit toch lactose in boter! in ghee zit geen lactose
Moeders hebben meestal gelijk, tenminste…die van mij wel! 😉
Ik gebruik altijd biologische grasboter. Ik neem zelfs codliver-oil gecombineerd met butteroil (goeie combi van vitamine A D E en K). Perfect voor een mooie huid.
Ghee (=geklaarde boter) is ook een goed vet om in te bakken.
Ik ga je post delen op m’n FB, dank je!
Kleine aanvulling bij de codliver-oil gecombineerd met butteroil van Debby. Deze gezonde combinatie is ooit ontdekt door Weston A. Price (zie http://www.westonaprice.org/). Hij onderzocht daarvoor het voedingspatroon van gezonde stammen/volkeren (die niet met Westers voedsel in aanraking waren gekomen).
Hoi Teni,
Als eerste wil ik je bedanken voor het schrijven van je artikelen! Ik lees ze erg graag, je slaat de spijker op zijn kop en je motiveert mij daarom enorm om door te gaan met sporten en gezond eten: dank je wel!
Voor mezelf gebruik kokosolie om in te bakken, maar voor mijn kinderen nog steeds de becelfles. Best vreemd zat ik pas te denken want ik wil graag dat mijn kinderen gezond opgroeien…
Wat raadt jij aan: roomboter of kokosolie? Of allebei afwisselend?
Groeten,
Evi.
Ik gebruik nu ook een tijdje geen halvarine/margarine meer. Alleen roomboter. Het is ook zo veel lekkerder.
Vroeger dacht ik altijd dat het slecht was, en het een dik maker was. Silly me.
Bedankt Teni! ik gebruik Lurpak, is dat dan roomboter zoals jij bedoelt?
😀
Nice one!
Zelf was ik nooit fan van al die halvarines, margarines die vaak worden verkocht als goede dieetproducten….ikvertrouw ze gewoon echt niet.
Teni, mijn moeder maakt haar boter momenteel zelf. Super lekker, en je traint je armspieren ook nogs omdat slagroom moet worden geklopt en dat wel ong 30 minuten lang!
zit toch lactose in boter! in ghee zit geen lactose