Ik weet niet of het een heel goed idee is om hierover te schrijven, maar door het al maanden te proberen te onderdrukken wordt het er niet beter van. En dat heb ik maar al te goed ondervonden.
Van huilbuien in hotelkamers, tot gepieker ‘s nachts in bed. Het lijkt wel alsof het steeds groter wordt hoe meer ik het probeer te negeren. Maar vandaag negeer ik het niet meer en kan ik hopelijk de lading ervan verwijderen, door erover te schrijven.
Wat precies? De dood. Ja. Ik krijg al de rillingen terwijl ik het typ en het woord voor het eerst op mijn eigen blog, zo zie staan.
Ik ben bang
Ik ben bang voor de dood. Ik ben bang voor alles wat met de dood te maken heeft. Ik wil hier geen aandacht aan besteden omdat ik dat angstige gevoel niet groter wil maken dan het is. Maar ik ben tot de conclusie gekomen dat de enige manier om er weer rustig onder te worden, is als ik het van me af schrijf en er niet zo’n grote lading aan geef.
Ik ben zesentwintig jaar. Nog best jong, zou je kunnen zeggen. Ik voel dat niet altijd zo.
Zo denk ik heel vaak dat ik ‘nog maar vijftig-zestig jaar heb’ en de vraag is in hoeverre dit gezonde jaren gaan zijn.
Ik wil meer dan zestig jaar, verdomme.
Ik vind dit leven veel te leuk. Ik wil zo ontzettend veel doen en zien van deze wereld, zoveel nieuws leren en ervaren. Maar toch lijkt de tijd door te tikken en word ik daar vaak zat mee geconfronteerd. Kinderen? Daar zou ik binnen nu en vijf-zes jaar aan moeten beginnen als ik dat nog zou willen.
Ja, dat wil ik. Maar voor mijn gevoel pas over twintig jaar. Ik voel alsof ik pas net de codes heb gekraakt tot het leven van een gelukkig leven en die had ik tien jaar geleden al willen kraken. En ja, ik snap heel goed dat bijna niemand dit al in de puberteit heeft, en sommigen zelfs pas wanneer ze vijftig zijn. Maar dat maakt het gevoel bij mij nog niet minder.
Dit lijkt ook een leeftijd te zijn waarin hier en daar, ouders van vrienden en kennissen die net wat ouder zijn, te maken krijgen met gezondheidsproblemen waardoor het nogmaals bevestigd wordt dat het leven niet oneindig is.
Ik weet niet wie ik ben, als ik iemand verlies
Nu ik dit schrijf besef ik me dat ergens de angst ook te maken heeft met dat ik niet weet wie ik ben, wie ik ga zijn, hoe ik ga reageren en hoe ik door het leven zal gaan wanneer ik dierbare mensen, die dichtbij me staan, verlies. Ik ben mensen verloren, maar deze stonden keer op keer vrij ver van mijn leven en had ik niet een hele hechte band mee waardoor het gevoel van verlies toch anders was, denk ik.
Ik denk namelijk vaak dat er een leven is vóór het verlies van iemand enorm dierbaar, en een leven ná.
Een Teni vóór het verlies en een Teni ná.
Ik ben bang dat ik nooit meer zo zou kunnen genieten van het leven, ná.
Ik ben bang dat ik nooit meer écht zou kunnen lachen, ná.
Ik ben bang dat elke keer als er over de dood wordt gesproken, ik alleen maar in huilen wil uitbarsten, ná.
Ik ben bang dat ik niet genoeg mijn liefde heb gegeven, ná.
Maar de vraag is in hoeverre ik nu eigenlijk geniet wanneer er nog ‘niks’ aan de hand is? Verpest ik het niet door de angst? Denk ik dat ik mezelf erop voorbereid?
Soms denk ik aan de toekomst, wanneer ik verlies heb meegemaakt. Alsof ik dan terugdenk aan deze dagen, de ‘vóór’ dagen met de gedachte:
“Toen had je niet deze pijn, toen had je geen zwaar hart, toen kon je vól genieten, waarom verpestte je het met de angst van wat zou gaan komen?”
En dan probeer ik het weer om te draaien en te zien als drijfveer om de band met mijn dierbaren te versterken. Als drijfveer om er vol voor te gaan in het leven. Als drijfveer om lief te hebben en mezelf volledig te omarmen.
Maar als de dood een drijfveer is, betekent dat niet dat ik constant in angst leef?
Wacht eens even, dát wil ik niet.
Ik wil niet handelen uit angst noch leven in angst.
Ik wil handelen uit liefde, uit hoop, uit passie en uit levenslust.
En ik denk dat het begin is gezet door het schrijven van dit artikel.
Het één is dan wel verbonden aan de ander, maar het besef van het leven in angst terwijl er niks aan de hand is,
Terwijl ik een prachtig leven heb,
Terwijl ik in een vrij land leef,
Terwijl ik kan doen en laten wat ik wil,
Een complete verspilling is van het leven dat ik heb gekregen.
En dat wil ik niet. De angst verandert namelijk niks aan het leven, behalve dat het de (mooie) momenten overschaduwt met negativiteit.
Hoe zonde is dat. Ik besef het terwijl ik het typ.
En nog iets dat ik besef, het gevoel van rust. Rust, nadat het eindelijk op een rijtje is gezet; in dit artikel en in mijn hoofd.
Zucht. Het leven is gewoon goed.
Geniet. Wat komt, dat komt.
Geniet.
17 comments
Lieve Teni,
Hier spreekt iemand die veel verlies heeft gekend. En het leven ondanks én dankzij dat onnoemelijk waardevol vindt. Het is de kunst je hart open te houden, en dat kan alleen wanneer je bereid bent de tranen erbij te nemen. Pijn hoort bij het leven. Vreugde hoort bij het leven. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille. En het kan naast elkaar bestaan.
Liefs voor jou.
Zelfde hier, helaas. Ook al veel verlies meegemaakt. En toch… Piekeren helpt niet. Als het ooit je pad kruist, ga je het kunnen. Net omdat je de codes van het leven gekraakt hebt.
Och meissie. Mijn vader zegt altijd: ‘een mens lijdt het meest onder het lijden dat hij vreest’. En hij heeft gelijk (alweer 😉 )
Helaas heb ik al veel verlies gekend en iedere keer weer doet het verrekte pijn. Maar uit ervaring weet ik ook dat na een (lange) periode de pijn minder wordt en er weer een dag aanbreekt dat je de zonzijde weer kunt zien. Sommige verliezen blijven een blauwe plek, soms voel je die blauwe plek en soms niet. Maar geloof me, je bent veel sterker dan je van tevoren denkt te zijn. Het is nu de kunst om te bedenken dat jij de baas bent over je gedachten en je te focussen op het feit dat je wel dealt met de verdrietige dingen als het moment daar is. Dan is het vroeg genoeg om je er verdrietig over te voelen. Nu is het alleen maar zonde van je energie en gaat het ten koste van de kwaliteit van alle huidige leuke dingen!!!! Hele dikke troostknuffel.
Beste Teni,
We weten nooit wat het leven ons in petto heeft. Het leven in het nu , en het beste ervan te maken, en meer kan je niet. Alleen geloof ik als moslima dat na de dood het eeuwige leven voor ons begint. Als je nu al geniet van deze wereldse leven kun je nagaan hoe in het hiernamaals is, waar geen pijn verdriet en zorgen zijn.
Lijkt mij logisch dat je niet voor niets hebt geleefd over alles komt een afrekening, gelukkig maar….Dus nee ik maak me geen zorgen over de dood maar meer over of ik als een moslima heb geleefd en mijn goede daden meeneem… En natuurlijk brengt het verdriet met zich mee als je een dierbare verliest, maar voor ons is er altijd weerzien in het hiernamaals.
Yagmur
Lieve Teni, wat een prachtig artikel en zo eerlijk. Een van de redenen waarom ik je al een tijdje volg is omdat je altijd zo jezelf bent en dat is verfrissend om te zien en vooral om te lezen. En vooral dat laatste wat je schreef “Wat komt, dat komt. Geniet.” Dat is precies waar het om gaat. Geniet! Want je hebt niks om bang voor te zijn, het leven zal pijn doen, maar ook zoveel mooie dingen brengen en dat is uiteindelijk waar je je kracht uit haalt en waar je een mooier en sterker mens van wordt. Veel liefs.
Lieve Teni,
Wat goed dat je hier over nadenkt en het nu ook uit durft te spreken.
Ik heb zelf op jonge leeftijd mijn moeder verloren, dit beinvloedt je leven enorm, je mag je eigenlijk gelukkig prijzen dat je nog geen verlies mee hebt moeten maken.
Je bent bezorgd dat jijzelf zal veranderen na een verlies, dit is ook de waarheid, maar dit hoeft niet negatief te zijn.
Klinkt cliche, maar doordat je leert ermee om te gaan, stil te staan en te verwerken, krijg je een ton aan levenservaring en geniet je meer van relaties en vriendschappen die je hebt.
Ik hoop dat je je gedachten een beetje op een rijtje kunt krijgen meid!
Liefs xx
Lieve Teni,
Ik ken het gevoel wat je nu hebt, het heeft mij ook lang de adem ontnomen. Nu wil ik jou (en anderen die dit lezen) niks opleggen en zie ik dat er ook een moslima gereageerd heeft. Maar toch zou ik ook graag mijn kijk hierop delen. Ik denk, nee wéét, dat er na dit leven meer komt. LEVEN met God, waar jij zelf niks voor hoeft te doen (geen goede daden dus). Geloven dat Jezus uit liefde voor ons wilde sterven, dat geeft je zekerheid over je toekomst. Hij geeft hij ons Leven en daar is het (soms al geweldige) leven van nu niks bij vergeleken. Ga opzoek, want Hij wil gevonden worden. Bij God is er geen angst of pijn.
Ik hoop dat je hier iets aan hebt en het je aan het denken zet.
Veel liefs, geluk en ik hoop dat je angst snel zal verdwijnen!
Esmee
Amen
Zo herkenbaar dit. Alsof ik mijn eigen dagboek lees. Het is de leeftijd misschien (ook 26)?
Maar zoals je zelf al besefte halverwege het schrijven, dit soort angsten moeten er gewoon uit om ermee te leren omgaan. Schrijven of praten.
Lieve Teni,
Wat een heftig onderwerp ! En voor mij heel herkenbaar. Ik heb nadat we bijna onze dochter hebben verloren ook een enorme angst voor “doodgaan” ..bij mij heeft het wel heel lang mij leven beheerst. Dit wens ik niemand toe. Goed dat je erover schrijft. Ik denk dat veel mensen het herkennen. Praat erover en ik hoop dat je er snel overheen komt ! Liefs Tamara
ik zou het zelf geschreven kunnen hebben.. toch fijn om zoiets van iemand anders te lezen. ondanks mijn eigen positiviteit , heb ik echt een enorme angst voor de dood, een onderwerp dat ik het liefst vermijd, een onderwerp waardoor ik mezelf vaak in slaap huil. ik denk ook vaak ik ben 28 waarschijnlijk heb ik nog zolang en ook als ik kinderen wil dan moet ik wel opschieten want.. of dat mijn ouders 60 zijn en dit wel heel eng hoort. rillingen krijg ik ervan. maar dan denk ik, dit hoort bij het leven. mijn collega’s mijn vrienden iedereen staat het te wachten. “En dan probeer ik het weer om te draaien en te zien als drijfveer om de band met mijn dierbaren te versterken. Als drijfveer om er vol voor te gaan in het leven. Als drijfveer om lief te hebben en mezelf volledig te omarmen.” precies zoals je schrijft,
Ik ben 24 jaar en in 3 jaar tijd zijn mijn oma, mijn vader (zeer plotseling) en mijn tante overleden. Ik sta nog overeind en heb mijn bachelor gehaald in het jaar dat mijn vader plotseling overleed op 60 jarige leeftijd. Iets wat ik nooit had gedacht te halen in deze vreselijke periode.
Het is bijna een jaar geleden en ik mis hem nog iedere dag. Er is zeker een verschil tussen voor en na het verlies. Voor iedereen is dit anders maar ook hier kom je weer uit.
<3
Och Teni!
Ik snap dat je jezelf niet kunt tegenhouden bij dit soort gedachten. En ik denk dat iedereen daar zo nu en dan onder lijdt. Maar, geloof me, het leven houdt niet op na de dood van een dierbare. Je hebt natuurlijk gelijk, er blijft dan altijd een voor en na. Zeker. Maar de kunst van het leven steekt in het en-en. Je weet dat in je posts zo mooi te verwoorden. Je leeft gezond en je drinkt een glas (teveel). Je sport en bent lui. Je bent positief en soms neerslachtig. Je weet precies hoe het moet en doet het zelf niet (altijd). En je laat het er allemaal zijn.
De dood is een niet te bevatten en beangstigend fenomeen dat je je leven niet moet laten beheersen.
Helaas heb ik veel verlies meegemaakt en is mijn leven verre van over rozen gegaan. Toch voel ik me nog altijd een zondagskind. Omdat ik kan genieten en zijn. En ook die angst voor dood of geliefden die dood gaan hoef je niet weg te stoppen; het is ook naar en heftig.
Je kent mijn situatie; kregen wij eindelijk na allerlei gedoe een dochter werd mijn echtgenoot na drie maanden ongeneeslijk ziek. Eerste fruithapjes in het ziekenhuis. Jarenlang gedoe en getob. En dan alleen achterblijven met kinderen van 5 en 10. Ongelooflijk waardeloos. En een jaar erna mijn vader overleden en weer een jaar later mijn moeder. Natuurlijk was ik er helemaal klaar me en was ik een en al verdriet. En, al is het intussen acht jaar geleden, het leven is natuurlijk voor altijd anders. Maar ik heb een goed en fijn leven en geniet veel. Ja, en ik heb ook nog altijd verdriet. Het mag er allemaal zijn. Ik heb, na alles, 1 keuze gemaakt. Ik laat me echt niet leiden door angst.
Ik denk dat je je nu zo kwetsbaar voelt omdat je echt van je lief houdt en dat is heftig.
En het is prachtig. Het geluk straalt eraf dus geniet en let niet teveel op allerlei tellers…
Liefs,
Petra
Lieve Petra,
Het feit dat jij dit bericht achter laat helpt me zó erg. Vooral omdat ik er (deels) een beeld bij heb van 8 jaar geleden en het niet enkel woorden zijn die ik vertaal naar een beeld wat ik me erbij zou voorstellen. Dat jij vertelt dat je je niet meer laat leiden door angst is voor mij een soort knop die omgaat en er een rust over me heen komt. Ik weet niet precies hoe ik dit kan verwoorden maar ik heb je comment inmiddels al 5 keer gelezen en het geeft me bijzonder veel hoop en rust om te lezen dat je een goed en fijn leven hebt, ook al is er altijd verdriet.
Dankjewel Petra, je hebt geen idee hoe enorm je me helpt.
Liefs,
Teni
Lieve Lieve Teni, ik herken zo wat je beschrijft. Maar ook ik zoals velen heb 5 jaar geleden iemand dierbaar verloren, mijn enige tante. Dit was de eerste persoon die zo dicht bij me stond maar ook weer best ver, omdat ze in Iran woonde. Heel plots is haar leven ontnomen en wat er in eerste instantie omging in mij was wode en daarna verdriet. Maar hoe meer dagen, weken, maanden voorbij gingen besefte ik dat door die woede ik mijn tante niet terug kreeg en ben toen gaan werken aan mijn verdriet. En zoals al werd gezegd verdriet hoort bij het leven, niet fijn maar wel de realiteit. Probeer het van een positieve kant te bekijken. Probeer aan de leuke tijden aan de mooie hernnieringen te denken als er zoiets gebeurd ( khoda nakone). Alles heeft tijd nodig en uit ervaring weet ik dat tijd niet alle wonden heelt maar het wordt wel makkelijker. Nu 5,5 jaar later lach ik, geniet ik meer dan ooit in mn leven omdat ik weet dat et zo voorbij kan zijn. Dus geniet van alles wat je doet en met je bent en probeer daarmee bezig te zijn. En weet je in het leven heb je veel dingen in de hand maar veel ook niet. Ik hoop egt dat je ‘angst’ langzaam vervaagt en dat je daar niet meer over na hoeft te denken…. dikke knuffel!! ??
Lieve Teni,
De dood is een heftig onderwerp en ik snap je aarzeling om erover te schriiven. Goed dat je het toch gedaan hebt. De dood hoort niet bij het leven het gaat er dwars tegen in en het is ook onvermijdelijk in dit leven. Maar ik geloof ook dat het de doorgang is naar een nieuw leven. Zonder pijn en verdriet en met God. En daar kijk ik eigenlijk enorm naar uit (klinkt misschien een beetje raar, en ik ben ook niet levensmoe ofzo hoor). Afgelopen jaren heb ik twee heel dierbare mensen verloren en dat heeft er flink ingehakt bij me. Er is inderdaad je leven voor en na. Alles lijkt anders. En hoewel ik ze enorm mis, is het niet alleen slechter. Voor mijn gevoel ben ik ineens 10 jaar ouder ofzo. En dat bedoel ik positief :). Ik kijk met heel veel liefde terug op de tijd die voorbij is. Ergens las ik eens dat rouw/verdriet liefde is die je niet kwijt kunt. Dat het bewijs is dat er liefde was en dat vind ik juist heel mooi, ondanks de pijn. Je kunt na een verlies weer vreugde en geluk voelen. Heel veel liefs!
Lieve teni,
Elf jaar geleden, op mijn 19e verloor ik de enige ouder die ik in mijn leven had, mijn moeder. En yes, natuurlijk is dat hard, kut, dramatisch en een life changing event geweest maar het heeft me ook gemaakt wie ik nu ben. En ja er was een lesley voor en er is een lesley na. Maar mijn leven is niet minder leuk, minder fijn, of minder hierdoor. Het heeft me gevormd tot wie ik ben. Een krachtige vrouw die weet wat ze wilt. Lieverd, de dood hoort er net zo bij. Je komt en je gaat. Het verschil is hoe je het er tussenin invult. En meisje dat doe jij fantastic! En wat je loved ones betreft, laat ze iedere dag weten hoeveel je om ze geeft. Want ik was nog een puber destijds, en had meer liefde kunnen geven.