Is dit de natuurlijke variant van Ozempic? Dit wordt niet zonder reden zo genoemd. Maar de vraag is, is dit een supplement dat de moeite waard is te overwegen als je wilt afvallen?

Om dit écht te achterhalen, moeten we eerst wat feiten op een rijtje zetten, hierdoor wordt het heel makkelijk voor jou om aan het einde van dit artikel te bepalen of je Berberine een kans gaat geven!

Wat is berberine eigenlijk?

Is het een chemisch stofje? Komt het uit het lab? Nee, gelukkig niet. Het is een bioactieve stof (betekent dat het een werking heeft op je lichaam, het “doet” iets in je lichaam), dat uit verschillende planten wordt gehaald. De verschillende planten die berberine bevatten noemen we de Berberis-familie. Een aantal bekende bronnen van berberine:

• Berberis vulgaris (zuurbes) – een veelvoorkomende struik, vaak de hoofdbron van de meeste supplementen

• Hydrastis canadensis (goldenseal) – een Noord-Amerikaanse medicinale plant

• Coptis chinensis (Chinese goldthread) – traditioneel gebruikt in de Chinese geneeskunde

• Phellodendron amurense (Amur kurkboom) – een boomsoort uit Azië

• Berberis aristata (Indiase berberis of ‘tree turmeric’) – veel gebruikt in de Ayurveda

Deze planten bevatten van nature berberine in hun wortels, schors, stengels en soms bladeren en worden vaak al eeuwenlang medicinaal ingezet in verschillende tradities, zoals de traditionele Chinese geneeskunde en Ayurveda.

Vanuit chemisch oogpunt behoort het tot een groep stoffen die alkaloïden worden genoemd. Berberine is felgeel van kleur en wordt zelfs weleens gebruikt gebruikt als natuurlijke kleurstof.

In de traditionele Chinese geneeskunde wordt berberine al eeuwenlang ingezet voor de behandeling van allerlei klachten. En zoals wel vaker het geval is geweest de afgelopen 20 jaar, komen er steeds meer stoffen, producten, ingrediënten, leefwijzen etc. vanuit het Oosten meer richting het Westen. Ze worden in het begin vaak opgepakt door de “holistische, hippie, spiriwri (hoe je het ook wilt noemen)” mensen en wanneer het vervolgens grondig onderzocht is, komt het de markt op en gaat iedereen los.

Vroeger was chiazaad vogelvoer in Nederland, tot het duidelijk werd hoe vol eiwitten en vezels het zat. Of wat dacht je van groene thee? Matcha? Gua Sha? Yoga? Meditatie? Acupunctuur? Adaptogenen? Gefermenteerd voedsel? Etc. En nu dus ook.. Berberine. 

Modern wetenschappelijk onderzoek toont inmiddels aan dat deze krachtige stof veelbelovende voordelen heeft voor uiteenlopende gezondheidsproblemen.

Hoe werkt berberine?

Eén van de belangrijkste werkingen van berberine is dat het een enzym in onze cellen activeert, dit enzym heet AMP-geactiveerd proteïnekinase: AMPK (ja sorry, ik heb het ook niet bedacht) (1)(2). AMPK speelt een essentiële rol in het reguleren van je stofwisseling en je energie levels en komt voor in vrijwel alle cellen van je lichaam (3)(4).

Daarnaast beïnvloedt berberine ook andere moleculen in de cellen en zou zelfs een rol kunnen spelen in het “aanzetten of uitschakelen” van bepaalde genen: En dat is de reden dat het mogelijk bescherming biedt tegen verschillende chronische aandoeningen (5).

Oké, bij welke kwaaltjes, ziektes en aandoeningen kan het dan helpen? Ook bij het afvallen?

Ik weet dat de meeste van jullie dit lezen omdat jullie willen afvallen, dus daar komen we ook zeker bij. Het is namelijk de combinatie van de effecten van berberine die bij elkaar kunnen dienen bij het afvallen.

Berberine verlaagt je suikerspiegel

Uit meerdere onderzoeken blijkt dat berberine de suikerspiegel aanzienlijk kan verlagen bij mensen met diabetes type 2 (dit is dus niet de aangeboren variant, type 1, maar de leefstijlvariant) (6). Hoe dan? Nou, zo (7)(8): Berberine helpt 

• de insulinegevoeligheid te verhogen

Hierdoor heb je minder insuline nodig voor dezelfde hoeveelheid suiker in het bloed. Insuline wordt dus effectiever. Hoe minder insuline je hoeft aan te maken, hoe beter dit is voor je lijf. Je put de aanmaak van insuline niet uit én hoe minder (lang) insuline in je bloed aanwezig is, hoe meer kans je hebt om vet af te breken.

• de glycolyse te stimuleren

Het woord komt van: “glyco” = suiker & “lyse” = afbreken. Dus als je de glycolyse stimuleert, dan: help je je lichaam om sneller en efficiënter suikers te verbranden, wordt suiker minder opgeslagen als vet en heb je meer directe energie beschikbaar in je cellen.

• de suikerproductie in de lever te verminderen

Je lever kan namelijk ook glucose produceren, vooral tussen maaltijden door of als je weinig koolhydraten eet. Bij mensen met insulineresistentie of diabetes type 2 maakt de lever vaak te veel suiker aan, zelfs als er genoeg in het bloed zit. Dit zorgt voor (onnodige) hoge bloedsuikerwaarden. Berberine kan dit proces remmen.

• het aantal gunstige bacteriën in je darmen te verhogen

Berberine heeft antibacteriële eigenschappen, je zou hierdoor kunnen denken dat het je darmen schoonveegt van alle (ook de goede) bacteriën, maar berberine werkt selectief.  Het doodt niet zomaar alles, maar remt vooral de overgroei van schadelijke bacteriën, terwijl het ruimte maakt voor goede bacteriën om te floreren (10)(11).

• de afbraak van koolhydraten in de darmen te vertragen

Wanneer je koolhydraten eet (zoals brood, rijst of pasta), begint je lichaam deze af te breken tot glucose (suiker). Dit gebeurt grotendeels in je darmen, en die glucose komt dan in je bloedbaan terecht. Als berberine de afbraak van koolhydraten vertraagt, betekent dat: suikers komen langzamer in je bloed,  je krijgt geen snelle pieken in je suikerspiegel,  je voelt je langer verzadigd en je lichaam heeft meer tijd om de suiker goed te verwerken. Een tragere afbraak betekent een stabielere suikerspiegel, minder cravings en minder vetopslag.

Voor mensen met een insuline resistentie is dit allemaal superbelangrijk. Maar ook voor jou, als je bezig bent met vetverlies, hormoonbalans (insuline is een hormoon) of meer energie over de dag. 

In een onderzoek uit 2008 onder 116 mensen met diabetes bleek dat 1 gram berberine per dag het nuchtere bloedsuikergehalte met 20% verlaagde (12).  Ook daalde de HbA1c-waarde – een belangrijke indicator van de bloedsuikerregulatie op de lange termijn – met 12%, en verbeterden tegelijkertijd ook de vetwaarden in het bloed, zoals cholesterol en triglyceriden (12).

Volgens een oudere review van 14 onderzoeken zou berberine zelfs net zo effectief kunnen zijn als bepaalde orale diabetesmedicatie, waaronder metformine, glipizide en rosiglitazon (13). Nooit zomaar een supplement nemen als je zelf aan de medicijnen zit, check dit altijd eerst met je arts!

Berberine kan helpen bij het afvallen

Uit een (ouder) onderzoek van 12 weken onder mensen met obesitas, leidde het gebruik van 500 milligram berberine, drie keer per dag, gemiddeld tot ongeveer 2,3 kilo gewichtsverlies. De deelnemers verloren bovendien 3,6% van hun lichaamsvet (12).

Daarnaast liet een review van 12 onderzoeken zien dat het nemen van berberine als supplement zorgde voor een significant gewichtsverlies, BMI én buikvet (13).  Berberine lijkt daarnaast de groei van vetcellen op moleculair niveau te remmen, wat eveneens bijdraagt aan het bevorderen van gewichtsverlies (14). Dit alles gezegd te hebben, is het nog steeds belangrijk dat er meer onderzoek komt om al deze punten verder te bevestigen.

Het verlaagt cholesterol en kan het risico op hart- en vaatziekten verminderen

Er zijn veel meetbare factoren in je bloed die het risico op hartproblemen verhogen — en uit onderzoek blijkt dat berberine op meerdere van deze risicofactoren een positieve invloed kan hebben. Hart- en vaatziekten zijn momenteel wereldwijd de grootste doodsoorzaak.

Volgens een overzicht van 16 onderzoeken kan berberine helpen om (15):

• het totaalcholesterol te verlagen

• het LDL-cholesterol (het “slechte” cholesterol) te verlagen

• de triglyceriden (vetten in het bloed) te verlagen

• het HDL-cholesterol (het “goede” cholesterol) te verhogen

In sommige oudere onderzoeken werd zelfs een daling van Apolipoproteïne B (ApoB) met 13–15% vastgesteld – een belangrijke marker die direct gelinkt is aan hart- en vaatziekten (16)(17).

Sommige onderzoeken suggereren dat berberine werkt door het remmen van een bepaald enzym (PCSK9), waardoor er meer LDL-cholesterol uit het bloed wordt verwijderd (18).

Nog een paar andere gezondheidsvoordelen

Berberine lijkt nog veel meer gezondheidsvoordelen te hebben, namelijk:

• Depressie

Onderzoeken met dieren suggereren dat berberine symptomen van depressie kan helpen verminderen (19)(20).

• Kanker

Proefbuis- en dierstudies tonen aan dat het de groei en verspreiding van verschillende soorten kankercellen zou kunnen remmen (21).

• Oxidatieve stress en ontstekingen

In sommige studies is aangetoond dat berberine sterke antioxidante en ontstekingsremmende eigenschappen heeft (22)(23)(24).

• Infecties

Proefbuisonderzoek laat zien dat berberine de groei van schadelijke micro-organismen – waaronder bepaalde bacteriën, virussen en schimmels – kan afremmen (25)(26)(27).

• Leververvetting

Berberine lijkt vetophoping in de lever te verminderen, wat mogelijk bescherming kan bieden tegen niet-alcoholische leververvetting (NAFLD) (28).

• Hartfalen

In een ouder onderzoek werd gevonden dat berberine symptomen van hartfalen verbeterde en het sterfterisico verlaagde bij mensen met deze aandoening (29).

Voor veel van deze effecten is echt nog meer onderzoek nodig voor er keiharde conclusies getrokken kunnen worden, maar we kunnen niet ontkennen dat de huidige bevindingen toch echt veelbelovend zijn!

De risico’s van berberine

Leuk en aardig, al deze FANTASTISCHE positieve effecten, maar zijn er ook risico’s verbonden aan het slikken van berberine als supplement? Ik kan je natuurlijk vertellen dat er overal risico’s aan verbonden zijn en dat deze grotendeels te maken hebben met jouw persoonlijke situatie, staat van lichaam maar ook hoeveel je neemt en hoe vaak. Even de risico’s op een rijtje:

LET OP als je bepaalde medicijnen gebruikt

Check altijd met je behandelende arts of je een berberine supplement kan gaan toevoegen aan je eetpatroon als je medicijnen gebruikt, zoals bijvoorbeeld: bètablokkers, antidepressiva en vooral met het medicijn ciclosporine (een medicijn dat vaak wordt gebruikt na een orgaantransplantatie, het onderdrukt afstotingsverschijnselen). Maar ook als je zwanger bent of borstvoeding geeft.

Andere medicijnen waarbij je voorzichtig moet zijn met het slikken van berberine (check dit dus ook met je arts):

• Bloedglucoseverlagende medicijnen (diabetesmedicatie)
  • Zoals: metformine, insuline, glipizide, gliclazide, enz. Berberine verlaagt ook zelf de bloedsuikerspiegel, dus samen kan dit leiden tot een te lage bloedsuiker (hypoglykemie).
• Bloeddrukverlagende medicijnen
  • Zoals: ACE-remmers, bètablokkers, calciumantagonisten. Berberine kan een extra bloeddrukverlagend effect hebben -> risico op duizeligheid of lage bloeddruk.
• Bloedverdunners / antistollingsmiddelen
  • Zoals: warfarine, aspirine, clopidogrel. Berberine heeft een licht bloedverdunnend effect -> kans op verhoogd bloedingsrisico.
• Immuunsysteem-onderdrukkers
  • Zoals: ciclosporine. Berberine remt een enzym (CYP3A4) dat betrokken is bij de afbraak van ciclosporine -> gevaarlijk hoge spiegels in het bloed.
• Antibiotica / antimicrobiële middelen
  • Zoals: doxycycline, ciprofloxacine. Berberine kan de werking van sommige antibiotica beïnvloeden of versterken.
• Medicatie die via de lever wordt afgebroken (CYP-enzymen)
  • Zoals: statines, antidepressiva, anti-epileptica, hormonen (zoals anticonceptie). Berberine kan enzymen remmen die betrokken zijn bij de afbraak van deze medicijnen -> hogere concentraties en risico op bijwerkingen.

Over het algemeen is berberine heel veilig

Een “uitstekend veiligheidsprofiel” zou je berberine supplementen kunnen noemen. Het is vooral opletten als je al medicijnen gebruikt want zoals je leest, werkt het op veel vlakken hetzelfde als sommige medicijnen en is dat de reden dat het gevaarlijk kan worden. Gebruik je verder helemaal geen medicijnen, dan is het zeker de overweging waard!

Let alleen even op, in het begin kan je wat last krijgen van je spijsvertering, zoals diarree, constipatie en een opgeblazen gevoel. Je lichaam moet even wennen, maar deze klachten verdwijnen vaak vanzelf en kunnen vaak zelfs voorkomen worden als je start met een lagere dosering.

Dosering

Uit veel van de onderzoeken die ik heb gelinkt in dit artikel worden doseringen van 500 tot 1500 mg per dag aangehouden (bijvoorbeeld 3 keer per dag 500 mg), dit is voor de meeste mensen te veel (vooral omdat je niet onder toezicht zit van een onderzoek) te hoog om mee te beginnen. Mijn advies is om te beginnen met 250 mg per dag, dit langzaam op te bouwen naar 500 mg per dag en het hierbij te laten.

Als je al jaren probeert af te vallen en je hebt al van alles geprobeerd wil ik je nu alvast vertellen dat ik niet geloof in het slikken van een pil, een wondermiddel, het nemen van een medicijn etc. wat je vervolgens voor de rest van je leven op een gezonde manier gaat helpen af te vallen en het gewicht eraf te houden. Supplementen zijn in mijn ogen aanvullingen op je persoonlijke situatie. Als je de basisdingen niet doet, dan houd je jezelf voor de gek met alle bijzaken zoals supplementen. Zorg eerst dat je voldoende slaapt, grotendeels puur en gezond eet, in een calorietekort eet, genoeg eiwitten en vezels eet, je lichaam beweegt: kracht en uithoudingsvermogen opbouwt en ga dán kijken naar de bijzaken.  Zoals: Appelazijn, biohacken, kruidenthee, pre-workout, collageen, etc. Je begrijpt wat ik bedoel 😉

Vragen? Laat het weten in de comments!