In dit artikel laat ik je kennis maken met twee voorbeelden van 100 calorieën die een ander effect hebben in je lichaam. Een ander effect in je lichaam kan resulteren in ander gedrag. Hoe dit tot stand komt probeer ik je stap voor stap uit te leggen zodat jij slim om kunt gaan met je voeding en lichaam. Zo belangrijk om het te begrijpen en niet mee te laten sleuren door allerlei claims!

Een andere titel, maar het vervolg op het eerste deel van deze reeks: “Calorieën IN vs. Calorieën OUT: niet altijd terecht“, ik adviseer je deel 1 (zoals hier gelinkt) ook te lezen voor een volledige uitleg. 

Waar ik je mee achter liet in het eerste deel van het artikel is het stellen van de vraag: “Waarom eten mensen meer?” om erachter te komen wat de reeks keuzes en gedragingen zijn bij mensen die ervoor zorgen dat ze meer calorieën binnen krijgen dan verbranden en dus aankomen. Deze keuzes en gedragingen hangen samen met zoveel verschillende factoren en het negeren van dit alles en puur ingaan op de calorieën was wat ik benoemde in het vorige artikel: oppervlakkig en naïef (disclaimer: mening).

Waarom eten mensen meer?

Dus inderdaad: waarom is de grote vraag? Daar schuilt zoveel nuttige informatie achter en per individu is dit anders. Als je richting deze vraag werkt bij jezelf, kom je achter een hoop waardevolle informatie die je kunt omdraaien naar je gedrag en keuzes waardoor het ineens veel makkelijker en begrijpelijker wordt om af te vallen.

Het volgende dat ik ga zeggen lijkt misschien wat zweverig, maar dat is het niet:

Ons gedrag en onze verlangens komen voort uit gedachtes en een reeks aan signalen vanuit zenuwen en hormonen.

Het is niet altijd luiheid, het is niet altijd hebzucht en het is ook niet altijd onvoldoende discipline.

Tussendoor-disclaimer

Als er een vakgebied is waar je veel ‘gezeur’ krijgt van mensen omtrent niet kunnen afvallen waarbij er alleen over excuusjes wordt gesproken (ik had een verjaardag, mijn enkel deed zeer, ik was moe, ik vond dat ik die koekjes verdiende) dan is het wel het vakgebied van diëtisten/voedingsconsulenten/personal trainers etc. En als ik, als diëtist zijnde ook nog een blog heb, geloof me: ik krijg heel veel mails met allemaal vragen over tips om af te vallen en verhalen van mensen over waarom het hen niet lukt (ik heb het nu niet over de legitieme redenen en verhalen, maar de mensen die eigenlijk hun probleem verleggen en alleen maar hun excuusjes uittypen richting mij). Ik wil hiermee zeggen dat ik wel degelijk bewust ben van de hoeveelheid mensen die wél lui zijn, die wél hebzuchtig zijn en die écht onvoldoende discipline tonen. Maar dat is niet waar dit artikel voor is bedoeld. – Voordat er comments komen over het feit dat er mensen zijn die daadwerkelijk alleen maar excuusjes hebben: ik weet het. Die bestaan.

Verschillend voedsel heeft een verschillend effect op je hormonen

Voorbeeld 1: Fructose

Laten we als voorbeeld fructose nemen. Fructose komt via je verteringsstelsel je lever binnen waar het omgezet kan worden tot glucose en opgeslagen kan worden als glycogeen (‘reserve voorraad’). Maar wanneer de lever al vol zit met zijn glycogeen voorraad, dan zal de glucose omgezet worden in vet.

Let op: dit zal alleen gebeuren wanneer je over een periode van tijd meer calorieën binnen krijgt dan verbrandt, anders heb je geen vetopslag. Maar dit is het effect op je hormonen wanneer je meer fructose binnen krijgt dan je lever aan kan: Teveel fructose kan als gevolg hebben dat je gevoeligheid voor het hormoon insuline omlaag gaat, waardoor er steeds meer insuline nodig is voor dezelfde hoeveelheid glucose die je via je voeding binnen hebt gekregen. Hoe meer insuline in je bloed, hoe moeizamer het is om vet te verbranden, hoe ‘makkelijker’ om vet op te slaan (1)(2).

Fructose wordt ook op een andere manier ‘geregistreerd’ door je hersenen dan glucose. Wat bedoel ik hiermee? De registratie in je lijf is de manier waarop je hersenen het binnengekomen voedsel vaststellen en hierop reageren met behulp van hormonen en spijsverteringsenzymen om alles zo goed mogelijk te laten verlopen.

Komt er iets met suiker binnen? Dan is het de bedoeling dat er insuline wordt aangemaakt om de suiker (uiteindelijk glucose) te vervoeren naar de cel voor energie, of om te zetten in vet.

Het verschil tussen fructose en glucose is dat wanneer fructose binnen komt, dit geen effect heeft op het hormoon ghreline, dit hormoon is ook wel het ‘honger hormoon‘ en deze levels gaan niet omlaag wanneer er fructose je lijf in komt (3)(4). Ook dit wil niet zeggen dat je helemaal geen verschil voelt in je verzadigingsgevoel, maar het laat een scheikundig proces zien dat de calorieën die afkomstig zijn uit (bijvoorbeeld, in dit geval, in dit voorbeeld:) fructose: geen effect hebben op een belangrijk hormoon in je lijf die jou vervolgens een signaal geeft dat je vol zit. Andere processen kunnen je wel een verzadigd/vol gevoel geven, zoals je maag die gevuld is, dit zijn allemaal kleine ‘signalen’ die bij elkaar een geheel verzadigd gevoel geven. Bij de inname van fructose mist er dus een signaal omtrent ghreline.

Voorbeeld 2: Eiwit

Een volgend voorbeeld is eiwit. Eiwitten zijn complex en wat lastiger te verteren door je lichaam. Het positieve daarvan is dat het je én langer een verzadigd gevoel geeft én wat meer energie kost (kcal) om het juist te verteren door je lichaam. (5)(6). Sterker nog, als je ernaast je spieren aan het trainen bent, dan zal eiwit ook ingezet worden om de spieren op te bouwen, oftewel; een overschot aan energie uit de eiwitten zal zich omzetten in spieren (wanneer je echt hard genoeg getraind hebt) en niet in vet (wanneer je niet hard genoeg getraind hebt). Meer spieren zorgen voor meer verbranding (kcal) tijdens rust, oftewel: win-win-win-win-win-win.

Even een hele korte samenvatting:

100 calorieën van een voedingsmiddel met een hoge fructose waarde heeft een COMPLEET ANDER effect in je lijf dan 100 calorieën van een voedingsmiddel met een hoog eiwitgehalte. En als je daarnaast ook nog eens je spieren traint, zal de uiting op je lichaam anders zijn bij het product met meer eiwitten.

100 calorieën blijven 100 calorieën. Het verschil is in welke toestand je lichaam zich bevindt na het eten van 100 calorieën vanuit het ene product in vergelijking met het andere product: Energiek? Verzadigd? Gefocust? Moe? Suf? Futloos? Zwaar?

En deze ‘gevoelens’, wat doen die met je gedrag en je gedachtes?

• “Dat was een topmaaltijd! Ik heb energie voor de training straks!”
• “Ik voel me mega vol na dat ontbijt, ik kan aardig wat uren doorwerken/leren zonder te denken aan eten voor ik weer trek krijg”
• “Ik voel me moe, ik wil in bed blijven liggen”
• “Ik kan die laatste set niet doen in de sportschool, ik heb geen energie”
• “Mijn maag knort, terwijl ik toch net heb gegeten.. Ik kan dit niet”

Een aantal simpele, maar échte gedachtes die voort kunnen komen uit de voedingskeuzes die je maakt, ook al bevatten ze exact dezelfde hoeveelheid calorieën.

Als je wilt afvallen en je dus minder calorieën dient binnen te krijgen dan te verbranden doe je jezelf een gunst door deze grotendeels te vullen met groente en eiwitten. Denk aan een salade vol met spinazie, broccoli en gekookte eieren. Hoeveel kun je hiervan op? Waarschijnlijk in calorieën én volume een stuk minder dan Ben&Jerry’s ijs. Toch? Dit verschil is dus daadwerkelijk een scheikundig verschil in je lijf waardoor het makkelijker wordt om minder calorieën binnen te krijgen met het eten van bijvoorbeeld veel groente en eiwitten.

Begrijp dat ik hier niet bezig ben met ontkennen dat calorieën ertoe doen, begrijp ook dat ik het als wet benoem, als feit. En begrijp vervolgens dat je handelingen, keuzes en je gedrag de factoren zijn die van grote invloed zijn op wat je wilt eten, hoe je je voelt en hoe je je eventuele workouts invult en uitvoert.

Waarom vertel je me dit? Waarom maak je het me zo ingewikkeld?

Je kunt nu denken dat dit alles wat je wist over voeding alleen maar ingewikkelder maakt en je het graag zo simpel mogelijk had gehouden. Als dat zo is, sorry voor dit artikel. Als dit niet zo is, hoop ik dat je langzamerhand begint te begrijpen dat het eigenlijk heel boeiend en leuk is om deze informatie te hebben waarna je kunt handelen. VOORAL wanneer je iemand bent zonder excuusjes, maar blijkbaar een eetpatroon hebt ontwikkeld dat niet gunstig is wat betreft verzadigingsgevoel, energielevel etc. en je constant in de val wordt gelokt door interne processen. Beetje kort door de bocht gezegd misschien.

Ik heb de informatie, ik zit dagelijks in de stof, ik heb een achtergrond in de voeding, ik ben zelf aardig wat kilo’s afgevallen en ik heb toevallig een blog erover wat mijn baan is; waarom zou ik dit soort dingen dan niet uitschrijven?

 

Na mijn vorige post kreeg ik een paar mails van mensen (‘professionals’) die me vertelden dat ik het alleen maar ingewikkeld maak voor mensen, alleen maar meer vragen oproep en mensen informatie geef wat helemaal niet nodig is voor hen om te weten omdat ze met ingewikkeld vervolgvragen richting hen gaan en dit de zaak alleen maar moeilijker maakt. Deze mensen zijn jullie dus, neem ik aan. Dan stel ik bij dezen voor dat elke ingewikkelde vervolgvraag die je hebt, je deze in de comments hieronder stelt, ik schrijf wel. Ik duik de onderzoekswereld wel in en ik ga het je zo duidelijk mogelijk proberen te maken. Dus kom maar op!

PS: Deel 3 van dit artikel staat op de planning.