Waarom moderne tarwe ZOVEEL slechter is dan je dacht!

Omdat er gluten in zitten! Omdat het geraffineerd is! 

Of;

Het is helemaal niet slecht, als je maar binnen je behoefte aan calorieën eet! 100 jaar geleden aten ze ook gewoon tarwe brood! 

Dit zijn een aantal uitspraken die maar een beetje geroepen worden hier en daar zonder dat er nu echt duidelijk is wat tarwe doet met ons lijf. Tarwe houd me al heel lang bezig, van schrappen tot matigen tot vervangen met andere granen tot.. Dit artikel. Ik heb echt wat te vertellen, dus pak gerust een kop thee of koffie. 

We eten al duizend jaar tarwe

Feit. In verschillende vormen, eten we, mensen, al duizend jaar tarwe. En we zijn niet uitgestorven. Dus dat gaat ergens toch wel goed. De meeste voedings-gerelateerde ziektes zijn vrij nieuw, daarom is het in eerste instantie al niet logisch om oude voedingsmiddelen ineens de schuld te geven van nieuwe ziektes (zoals diabetes 2, darmklachten zoals PDS etc.). Dat gezegd te hebben is het belangrijk om te weten dat de huidige vorm van tarwe niet hetzelfde is als dat van duizend jaar geleden, honderd jaar geleden of zelfs zestig jaar geleden. En dat kun je wel over heel veel producten zeggen aangezien er tegenwoordig gebruik wordt gemaakt van antibiotica etc.

De huidige vorm van tarwe is anders

Als eerste is de huidige vorm van tarwe anders bewerkt, door nieuwe technieken aan het einde van de 19e eeuw, werd het mogelijk om enorme hoeveelheden bewerkt/geraffineerd tarwe te maken voor een hele, hele, hele lage prijs. Het werd mogelijk om alle voedingsstoffen van het graan te scheiden van de kiem(wit). Dit witte wat achterblijft is eigenlijk alleen nog maar het zetmeel gedeelte van de graan en bederft nauwelijks (tot nooit) omdat er werkelijk geen voedingsstoffen meer in zitten (bacteriën komen er niet op af, want er valt niets te halen, dus bederft het niet, ha!). Dit is ook de reden dat je suikerspiegel zo snel omhoog gaat bij bewerkte, witte tarwe.

De huidige bereiding van tarwe is anders

Als tweede is de bereiding van granen anders tegenwoordig (bij bijvoorbeeld brood). Vroeger werd tarwe doorweekt, gekiemd, gefermenteerd en met gist langzaam gebakken tot brood. Vooral het kiemen en fermenteren van het graan zorgt voor gezondheidsvoordelen (ook bij bonen bijvoorbeeld). Het verhoogt het aminozuur lysine, vermindert anti-nutriënten (deze stoffen zorgen ervoor dat nutriënten/voedingsstoffen niet goed opgenomen kunnen worden) zoals fytinezuur en lectine, hierdoor kunnen voedingsstoffen niet goed opgenomen worden door je lijf. En nee, dat heb ik niet bedacht, maar dat is wetenschappelijk onderzocht en onderbouwd (1)(2)(3)(4)(5).

Tegenwoordig is meel van tarwe gebleekt en is het brood hiermee gebakken met snel rijzende gist. De granen zijn vooral niet doorweekt, gekiemd of gefermenteerd, jammer maar helaas. Alleen al op basis van deze dingen kun je concluderen dat witbrood en witte pasta dat we tegenwoordig in de schappen hebben liggen, chemisch anders in elkaar zitten dan de traditionele broden en pasta’s die dus “al duizenden jaren” worden gegeten, zoals velen als argument gebruiken.

De afkomst van tarwe is tegenwoordig ook nog eens anders dan vroeger. Vroeger werd tarwe gehaald uit bijvoorbeeld Emmertarwe, Eenkoorn, of Kamut (khorasantarwe), tegenwoordig komt bijna al het tarwe van dwergtarwe. Dit is gecreëerd door genetische manipulatie rond 1960 en heeft het voordeel dat het een hele grote opbrengst heeft, oftewel, het kan veel goedkoper geproduceerd worden. Of het gezonder is, is geen rekening mee gehouden bij deze nieuwe ontwikkeling. Er zijn namelijk wat flinke nadelen bij deze vorm van tarwe

Wat een verschil: gemanipuleerd tarwe en oud tarwe

Er is een bekend experiment dat “The Broadbalk Wheat Experiment” heet, dit is het langst lopende, wetenschappelijke onderzoek over tarwe. Sinds 1843 zijn er wetenschappers die verschillende stammen van tarwe laten groeien die ze vervolgens analyseren op basis van de samenstelling van hun voedingswaarde. Interessant is dat er tussen 1843 en 1960 (1960 kwam de genetische manipulatie, remember) niet zoveel verschil zat in voedingswaarde. Maar ná 1960, ging de voedingswaarde flink omlaag.

Zink, koper, ijzer en magnesium gehaltes waren 19 tot 28% lager tussen 1968 en 2005 in vergelijking met 1845 en 1967 (6). Uit een ander onderzoek bleek dat de voedingsstof selenium (antioxidant) vele malen hoger was in de oudere tarwe stammen dan in de nieuwe (7). Gezien het feit dat tarwemeel zo enorm veel wordt gebruikt wereldwijd, is het ergens logisch dat er over is gegaan op de genetische manipulatie hiervan om het goedkoper en sneller beschikbaar te maken. Maar aan de andere kant zijn er talloze voedingsstoffen verminderd of verloren gegaan hierdoor.

Ziektes en onderzoeken over tarwe

Als we kijken naar een ziekte als Coeliakie (glutenintolerantie), is het interessant om te zien dat de hoeveelheid mensen die deze ziekte hebben in de afgelopen 50 jaar enorm toegenomen is (8)(9). Dan is er ook een vorm van gluten sensitiviteit waarbij iemand wel kleine hoeveelheden gluten aan kan, maar niet meer dan dat. Ook deze getallen zijn alleen maar toegenomen in de afgelopen jaren (10)(11).

Gluten is niet het probleem op zich, het is namelijk een familie aan verschillende eiwitten en sommige van deze eiwitten worden door het immuunsysteem herkend als “kwaadaardig” bij Coeliakie patiënten waardoor ze geen gluten kunnen eten. Een van deze gluten eiwitten die nogal problematisch lijkt te zijn heet de Glia-α9 en uit dit onderzoek blijkt dat dit eiwit vele malen hoger aanwezig is in moderne tarwe (12). Gaan er al wat belletjes rinkelen? Zo niet, dan heb ik hier nog een paar onderzoeken waarbij de wetenschappers toch hun vermoedens op papier wilden krijgen;

• Dit onderzoek vergeleek de effecten van Eenkorn (oud) tarwe en modern tarwe op darmcellen van Coeliakie patiënten. Wat gebeurde er? Vergeleken met modern tarwe, had Eenkorn tarwe geen schadelijke effecten (13). Say what!
• Een ander onderzoek met Coeliakie patiënten en Eenkorn tarwe toonde aan dat de Eenkorn minder schadelijke reacties uitlokte dan modern tarwe en dat het zelfs beter getolereerd werd dan rijst! En ja, rijst is geheel gluten vrij! (14).
• Ook de manier waarop tarwe bereid wordt is onderzocht, uit dit onderzoek bleek dat zuurdesem brood (dus wel gefermenteerd tarwe) geen zelfde reactie opwekte bij patiënten met Coeliakie als bij gewoon brood (15). Let wel, “geen zelfde reactie” wil niet zeggen dat het geen enkele reactie opwekte.
• Ook mensen zonder Coeliakie werden onderzocht hoor! Dit is een onderzoek uit 2013 waarbij Kamut (oud) tarwe vergeleken werd met modern tarwe bij 22 gezonde deelnemers (16). En kijk eens wat er gebeurde:

Bij de Kamut groep; (LDL = slecht) cholesterol? Omlaag! Kalium (voedingsstof)? Omhoog! Magnesium (voedingsstof)? Omhoog! En ook hier weer een onderzoek die verbeterde cholesterol gehaltes liet zien bij het gebruik van oude tarwe in tegenstelling tot moderne tarwe (17).

Disclaimer

Nog even een disclaimer, er zijn een hoop mensen met Coeliakie die waarschijnlijk van alles hebben geprobeerd met hun voeding. Met dit artikel wil ik niet aanduiden dat je je ziekte zomaar eventjes kunt genezen of dat je moderne tarwe simpelweg moet inruilen voor de oude variant. Coeliakie bestaat al heel lang maar komt opvallend genoeg steeds vaker voor in de Westerse wereld. Deze informatie kun je gebruiken als basis voor jouw gezondheid. Ik geef je deze informatie niet om te zeggen dat als je Coeliakie hebt je waarschijnlijk gewoon niet goed eet. Ik weet dat er veel meer factoren zijn die hierin meespelen.

Wat wel heel duidelijk wordt is dat moderne tarwe op vele vlakken je lichaam irriteert en een reactie uitlokt. Ik benoem vooral Coeliakie in dit artikel, maar darmziektes zoals PDS, Colitis Ulcerosa en Crohn hebben hier ook mee te maken.

Je kunt ervoor kiezen om tarwe in zijn geheel te vermijden, dan hoef je niet uit te zoeken hoe/wat/waar/welke ingrediënten. Helaas zijn de meeste verpakkingen van brood niet duidelijk genoeg omtrent het vermelden van wat voor soort tarwe er gebruikt is dus kan ik je niet simpelweg vertellen welk brood je wel/niet moet hebben. Je kunt natuurlijk wel kamut of andere oudere tarwe soorten vermalen tot bloem kopen en zelf brood bakken 😉 Of op onderzoek uit gaan in de supermarkten (dit wordt mijn volgende missie!). Al zal ik ook eerlijk zeggen dat ik mijn “tarwe-inname” altijd al vrij beperkt houd en niet 100% ga schrappen. Mocht ik betere keuzes kunnen maken hier en daar, dan doe ik dat zeker. 

Is je thee of koffie al op? Ik heb inmiddels 3 mokken gehad na dit artikel. Poeh.