Hoe zit dat toch met de anticonceptiepil en de effecten ervan op je lichaam? Veel mensen geloven dat hormonale anticonceptie maar één doel heeft: zwangerschap vermijden. Hoewel dat heel goed lukt is het niet het enige wat het doet, het wordt namelijk ook voorgeschreven voor verschillende redenen maar kent ook zijn nodige bijwerkingen.

In dit artikel ga ik kort maar krachtig in op de verschillende onderdelen van je lichaam waar de pil invloed op uitoefent met onderaan het artikel iets meer uitleg over de meest voorkomende punten. In de komende weken zal ik meerdere artikelen schrijven die dieper ingaan op bepaalde bijwerkingen van de pil.

In vele gevallen is het heel tegenstrijdig en dat is niet altijd te verklaren. Het kan bij de één acne verminderen en bij de ander verslechteren. Het kan bij de één migraine verhelpen en bij de ander juist veroorzaken. Eén ding is wel zeker; het risico op zwanger worden is bij het nemen van de anticonceptiepil minimaal.

Hormonale veranderingen

De anticonceptiepil werkt doordat je hormoonhuishouding verandert. Dit kan leiden tot vervelende bijwerkingen waar je niet altijd met je ‘gezonde verstand’ wat aan kunt doen.

Migraine

De pil kan migraine verslechteren of juist verbeteren, ook weer zo’n twijfelgeval. Afhankelijk van welke soort je neemt kan dit een tijdelijke bijwerking zijn.

Verandering in de borsten

Je borsten kunnen gevoeliger en groter worden als je aan de pil bent.

Stemmingswisselingen

Eén van de belangrijkste en bekendste bijwerking is het hebben van stemmingswisselingen. Bij sommigen is dit een paniekerig gevoel, bij anderen schuurt het tegen depressie aan.

Acne

De verandering in hormonen door de pil zorgen bij sommige vrouwen ervoor dat de acne verdwijnt en bij anderen weer juist dat er meer acne aanwezig is. Dit kan per merk pil verschillen en is dus de moeite waard om in de gaten te houden als je ervaart dat je meer last hebt van acne nadat je aan de pil bent gegaan.

Bloedstolling

Er is een kleine verhoging van het risico op bloedstollingen wanneer je aan de pil bent. Dit risico wordt hoger als je rookt of een hart- of vaatziekte hebt.

Opgeblazen en misselijk

Beide bijwerkingen die bij sommige mensen gepaard gaan met de pil. Vooral als je net begint met de pil kan misselijkheid een grote rol spelen als bijwerking.

Gewichtsschommelingen

Doordat de pil je hormoonhuishouding verandert is er een kans dat je eetlust hierdoor verandert en dit vervolgens invloed uitoefent op je gewicht. In de meeste gevallen krijg je meer trek – eet je meer – en kom je dus ook wat aan.

Minder menstruatiepijn

Ook dit is een reden waarom jonge meisjes de pil voorgeschreven krijgen; wanneer ze heftige menstruatieklachten hebben. Sommige merken van de anticonceptiepil verhelpen de menstruatieklachten en worden om die reden voorgeschreven ( je menstrueert ook eigenlijk niet echt als je aan de pil bent).

Verandering in haargroei

Ook weer zoiets waar hormonen invloed op uitoefenen: je haargroei. De dikte en de groei van je haar kan beïnvloedt worden door de pil. Bij sommigen wordt het haar minder dik en bij ander is er sprake van juist meer en dikkere haargroei.

Eventuele bescherming tegen sommige soorten kanker

Sommige merken van de anticonceptiepil beschermen je eventueel een klein beetje extra tegen baarmoeder- en eierstokkanker.

Verhoogde bloeddruk

Er is een kans dat je bloeddruk wat wordt verhoogd doordat je aan de pil bent. Om deze reden is het belangrijk dat je je bloeddruk regelmatig laat checken.

En hoe zit het verder met de pil?

Nadat je globaal een beeld hebt van wat er allemaal kan veranderen in je lichaam bij het nemen van de anticonceptiepil is het belangrijk dat je de volgende punten ook realiseert:

Voortplanting

Je baarmoeder produceert van nature vrouwelijke hormonen: oestrogeen en progesteron. Beide kunnen kunstmatig gemaakt worden en in de anticonceptiepil verwerkt worden.

Hogere oestrogeen en progesteron levels voorkomen dat de baarmoeder een eitje loslaat. Zonder een eitje valt er niets te bevruchten door sperma. Progesteron verandert ook nog de slijmlaag in je baarmoeder; het maakt het dik en plakkerig waardoor het moeilijker wordt voor sperma om hier doorheen te komen.

Wanneer je stopt met de pil is de voorspelling dat je menstruatie terug gaat naar ‘normaal’ na een paar maanden. Dit is echter vaak ook anders – maar dat is misschien iets voor jullie om te delen in de comments om erachter te komen hoe jullie dit ervaren/ervoeren.

De bijwerkingen die gepaard gaan wanneer je van de pil afgaat kunnen zijn:

• niet meer ongesteld worden of extra bloeden
• wat bloedingen tussen twee menstruaties in
• vaginale irritatie
• gevoelige borsten
• grotere borsten
• verandering in je seksdrive / lipido

Cardiovasculair en centrale zenuwstelsel

Volgens the Mayo Clinic, zal een gezonde vrouw die niet rookt geen serieuze gezondheidsrisico’s lopen door het nemen van de pil. Echter, voor sommige vrouwen, kan de pil de bloeddruk teveel verhogen. Die extra hormonen kunnen dan het risico van bloedstollingen verhogen. Dit risico is zelfs hoger als je:

• rookt of ouder bent dan 35
• een hoge bloeddruk hebt
• een bestaande hartziekte hebt
• diabetes hebt

Overgewicht hebben wordt ook gezien als een risicofactor voor een hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en diabetes. Voor de meeste vrouwen zijn deze bijwerkingen niet van toepassing maar wanneer dit wél zo is, is dit een serieuze zaak.

Daarom is het belangrijk dat de pil altijd via de huisarts wordt voorgeschreven en dat je over de periode dat je hem neemt gecheckt wordt op je gezondheid door een professional. Zoek alsjeblieft medische hulp wanneer je pijn ervaart in je borst, bloed ophoest of het gevoel hebt dat je flauwvalt. Ernstige hoofdpijn, moeite met praten of een zwak tot gevoelloos gevoel in je ledematen kunnen tekenen zijn van een beroerte.

Welzijn en levenskwaliteit

Oestrogeen kan migraine verergeren als je er al last van hebt. Sommige vrouwen ervaren ook stemmingswisselingen en depressie bij het gebruik van de pil. Aangezien het lichaam constant aan het werk is om je hormonen te balanceren is het mogelijk dat de introductie van nieuwe hormonen flink wat verwarringen kan veroorzaken.

Deze veranderingen zul je in eerste instantie direct merken in je humeur. Er is een recent onderzoek uit 2017 met een kleine groep van 340 gezonde vrouwen waaruit bleek dat het nemen van orale anticonceptie (de pil) significant het welzijn en levenskwaliteit van deze vrouwen verlaagde.

Verteringsstelsel

Sommige vrouwen ervaren veranderingen in hun eetlust en gewicht nadat ze aan de pil zijn gegaan. Maar er zijn slechts een paar onderzoeken die laten zien dat de pil zorgt voor gewichtstoename. Uit een onderzoek dat 22 eerdere onderzoeken onder de loep nam bleek dat er weinig bewijs was tussen gewichtstoename en de pil.

Maar waar we niet omheen kunnen is dat hormonen je eetgewoontes reguleren omdat ze je honger- en verzadigingshormonen beïnvloeden. Als je in dat patroon iets verandert, kan dit invloed hebben op je gewicht – maar het is dus niet direct het effect van de pil. Het wordt indirect veroorzaakt.

Ook kan het zijn dat je tijdelijk een gewichtstoename ervaart wat door het vasthouden van vocht komt.

Huid en haren

Voor veel vrouwen kan de pil helpen om acne te verminderen. In sommige gevallen kan het echter lichtbruine vlekjes veroorzaken op de huid.

Soms veroorzaakt de pil een ongewone haargroei maar vaker dan niet helpt de pil juist met het verminderen van ‘teveel’ haar wat door velen wordt beschreven als ‘ongewenste haargroei’. Soms wordt de pil voorgeschreven aan vrouwen die last hebben van dikke en donkere haren op het gezicht, op de rug en op de buik.

Het ‘startpunt’ is anders bij elke vrouw

Het lichaam en de hormoonlevels van elke vrouw zijn anders en dat is ook precies de reden waarom het toedienen van hormonen in de vorm van een anticonceptiepil de hormoonhuishouding van elke vrouw weer uniek anders maakt. Dit zorgt voor verschillende bijwerkingen – wat bij de één iets positiefs kan zijn (van acne afkomen) kan bij de ander nét iets teveel hormonen zijn waardoor de balans wordt verstoord (naar juist meer acne).

Snap je een beetje wat ik bedoel? Daarom is het héél lastig om dit soort directe links te vinden tussen een hormonale toediening omdat elke ‘normaalwaarde’ in hormonen bij elke vrouw anders is. Het startpunt vóór het nemen van de pil is voor iedere vrouw anders.