Wat betekent FODMAP? Wat zijn FODMAPs en wat doen ze? Is dit het ultieme dieet voor mensen met darmklachten en zelfs chronische ziektes zoals Crohn en Colitis Ulcerosa? Ik heb zelf Colitis Ulcerosa en weet als geen ander hoe naar het kan zijn om zoveel darmklachten te hebben. Het kan je hele leven ‘on hold’ zetten.

Dus het werd tijd voor een onderzoek in de wereld van FODMAPs, wat zegt de wetenschap hier eigenlijk over? 

Wat zijn FODMAPs?

Allereerst vraag je je misschien af wat een FODMAP überhaupt is en waar het voor staat? Het is een afkorting voor de Engelse woorden:

Fermentable
Oligo-
Di-
Mono-saccharides
And
Polyols
(1).

Zegt je waarschijnlijk nog steeds niks tenzij je aardig wat scheikunde hebt gehad (en hebt onthouden).  Dit zijn scheikundige termen die koolhydraten in verschillende groepen plaatsen. Van lange keten koolhydraten tot korte etc. etc.

De koolhydraten binnen de groepen die in de FODMAP afkorting voorkomen, zijn de groepen die vaak gepaard gaan met een opgeblazen gevoel, winderigheid en buikpijn. Sommige voedingsmiddelen bevatten één soort FODMAP anderen kunnen weer een combinatie van FODMAPs met zich meedragen.

De belangrijkste voedingsbronnen van de vier FODMAP groepen zijn:

• Oligosaccharides: Tarwe, rogge, peulvruchten, enkele groenten en fruitsoorten, knoflook en uien
• Disaccharides: Melk, yoghurt en zachte kazen. Lactose is het koolhydraat (ook wel suiker) waar het hier om draait.
• Monosaccharides: Verschillende fruitsoorten; vijgen en mango’s. Verschillende zoetstoffen zoals honing en agave. Fructose is het koolhydraat (ook wel suiker) waar het hier om draait.
• Polyols: Verschillende groenten en fruitsoorten zoals bramen, lychees, maar ook enkele zoetstoffen zoals aspartaam.

Wat kan een FODMAP kwaad?

FODMAPs kunnen de vervelende buik- en darmklachten veroorzaken op twee manieren:

1. door vocht naar de darmen toe te trekken
2. door bacteriële fermentatie

1. VOCHT NAAR DE DARMEN: Omdat FODMAPs korte ketens van suikers zijn, zijn ze osmotisch actief. Dit betekent dat ze water uit je lijf kunnen onttrekken richting je darmen (2)(3)(4)(5). Dit kan voor een opgeblazen gevoel en diarree zorgen (6)(7)(8)(9).

2. BACTERIELE FERMENTATIE:  Wanneer je koolhydraten eet, worden deze in je lijf afgebroken tot hele kleine suikers (glucose) door enzymen voordat ze opgenomen kunnen worden in je darmen. Sommige enzymen kan je lichaam zelf niet aanmaken om FODMAPs af te breken. Dit kan ervoor zorgen dat bepaalde FODMAPs onverteerd achter blijven in je dunne en dikke darm (2)(3).

Wist je dat in je darmen miljoeeeeeenen bacteriën leven? (10). Deze bacteriën kunnen FODMAPs als een gek fermenteren waardoor er gassen en andere stofjes vrijkomen die vervelende klachten met zich mee kunnen brengen: opgeblazen gevoel, buikpijn en een onprettige stoelgang (6)(7)(8)(9).

Deze twee bovengenoemde processen vinden plaats bij iedereen die FODMAPs eet, MAAR niet iedereen is er gevoelig voor. Dat is dus wat het verschil veroorzaakt tussen de één die gediagnostiseerd wordt met PDS (wat ook echt nietszeggend is trouwens, stomme diagnose) en de ander nergens last van heeft en van alles kan eten. Er wordt dus vermoedt dat dit aan de gevoeligheid van je darmen ligt, volgens dit onderzoek (5).

Een FODMAP dieet is gebaseerd op het zoveel mogelijk vermijden van FODMAPs in voedingsmiddelen. Daarom zeggen ze ook wel “Low FODMAP diet”, je zit zo laag mogelijk met de FODMAPs die je eet. Maar wat zegt de wetenschap? Zijn er onderzoeken die laten zien of dit dieet helpt bij mensen met (chronische) buik- en darmklachten?

FODMAP dieet tegen buik- en darmklachten?

Zijn er genoeg onderzoeken? Jazeker, er zijn talloze onderzoeken gedaan! Dit onderzoek vergelijkt meer dan 30 onderzoeken met elkaar die gedaan zijn omtrent darmklachten en een laag FODMAP dieet (11).

“Does a diet low in FODMAPs reduce symptoms associated with functional gastrointestinal disorders? A comprehensive systematic review and meta-analysis.”

De conclusie?

“The present meta-analysis supports the efficacy of a low FODMAP diet in the treatment of functional gastrointestinal symptoms. Further research should ensure studies include dietary adherence, and more studies looking at greater number of patients and long-term adherence to a low FODMAP diet need to be conducted.” 

Oftewel: de vermoedens en gedachtes over het verhelpen van darmklachten met een laag FODMAP dieet wordt ondersteund door deze analyse van meer dan 30 onderzoeken. Maar zoals heel vaak: er is meer onderzoek nodig. Altijd.

Als je een laag FODMAP dieet aanhoudt, is de kans dat de buikpijn en het opgeblazen gevoel verholpen wordt tot 81% (12). Andere onderzoeken laten zien dat dit dieet kan helpen om winderigheid, diarree en constipatie te verhelpen! (13)(14). Er is ook wat onderzoek gedaan naar energielevels bij mensen met PDS (Prikkelbare Darm Syndroom) waaruit blijkt dat ze door een laag FODMAP dieet ook meer energie krijgen, hier moet echter nog meer onderzoek naar gedaan worden (15).

Dit komt overigens wel logisch over, als je ooit last hebt gehad van je darmen dan weet je dat het energie vreet. Als ik een opvlamming heb en tot wel 20 keer per dag op de wc zit, dan kom ik er elke keer helemaal kapot vanaf. Doodmoe en helemaal op. En aangezien er aardig wat kwalitatieve onderzoeken laten zien dat het FODMAP dieet echt een hoop klachten kan verhelpen, kan ik me goed voorstellen dat dit automatisch gepaard gaat met meer energie.

Prikkelbare Darm Syndroom? GA VOOR FODMAP!

Uit dit onderzoek blijkt dat het absoluut nuttig kan zijn om het FODMAP dieet uit te proberen als je een prikkelbare darm hebt (16): “CONCLUSIONS: The low FODMAP diet shows efficacy for IBS patients. The current strategy of breath testing and dietary advice provides a good basis to understand and adhere to the diet.”

En er is nog een onderzoek die dat beaamt (17): CONCLUSIONS: In a controlled, cross-over study of patients with IBS, a diet low in FODMAPs effectively reduced functional gastrointestinal symptoms. This high-quality evidence supports its use as a first-line therapy.

!!!!!!

Je ziet het, er zijn talloze onderzoeken gedaan en eigenlijk komt er keer op keer hetzelfde uit: klachten verminderen, darmen werken prettiger, mensen hebben meer energie en je levenskwaliteit wordt ook nog eens verhoogd, ja zelfs daar is onderzoek naar gedaan (11). Het is dus absoluut de moeite waard. Ik zal in een vervolg artikel dieper in gaan op het dieet zelf, maar eerst leek het me belangrijk om de basis te dekken: wat is het en werkt het eigenlijk wel volgens de wetenschap?

Wie heeft hier ervaring mee?

Wie heeft dit al eens geprobeerd? Wat is je ervaring? Heb je tips? Is deze manier van eten te doen? Er zijn héél veel mails en reacties mijn kant uit gekomen wat betreft FODMAPs, dus dat betekent dat er heel veel mensen zijn die hiermee zitten. Laat het achter in de comments en je helpt absoluut anderen ook!

 

Ik heb een programma gemaakt met VOEDINGSADVIES (& meer) voor iedereen met Colitis Ulcerosa, Crohn en PDS die op zoek is naar meer dan enkel medisch advies.

• Schaf hier het programma “Kalmeer Je Darmen” aan

• Of lees hier eerst meer over het programma

 

Foto’s: Dokteronline,