Weet je nog die periode waarin ineens iedereen overtuigd was dat antioxidanten één van de belangrijkste factoren waren in het voorkomen van kanker? Toen kwam later het boek de Voedselzandloper uit en werden antioxidanten weer in een ander daglicht gezet. Ook heb je de reclame’s op televisie waarin de antioxidanten geprezen worden die die toegevoegd zijn in producten tot crèmetjes voor je gezicht.

Maar even serieus. Wat zijn deze oxidanten en waar zijn ze tegen (anti)? 

Alles bestaat uit kleine deeltjes

Alles in deze wereld is opgebouwd uit kleine deeltjes. Uit atomen.

Sorry, we moeten echt even naar dit level om de basis goed te krijgen, ik zal het zo simpel mogelijk houden voor je. Bare with me. Als je dit eenmaal begrijpt, man man man, dan heb je én een geniaal weetje voor op verjaardagsfeestjes én zul je extra versteld staan en dankbaar zijn voor hoe je lijf werkt! ECHT! 

Je hebt vast wel eens gehoord over “positief geladen deeltjes” en “negatief geladen deeltjes”, deze houden elkaar in balans. Een simpel voorbeeld: Zout dat we gebruiken over ons eten is een combinatie van Natrium en Chloride. Dit zijn twee atomen. In de scheikunde: Na+ en Cl- , Natrium is positief geladen en Chloride is negatief geladen waardoor ze “aan elkaar kunnen plakken” en gezamenlijk dus een neutraal molecuul zijn. Los spreken we van atomen, eenmaal aan elkaar vast (of het er nu 2 zijn of 2000) spreken we van moleculen. Yes? Yes!

Het menselijk lichaam is gemaakt uit verschillende ‘onderdelen’ zoals eiwitten, vetten, DNA etc. Dit zijn in de basis allemaal moleculen met daarin honderden, duizenden atomen die aan elkaar gekoppeld zijn. Processen in onze lichamen worden constant gestuurd door chemische reacties: moleculen worden opgebouwd en moleculen worden afgebroken. Spieropbouw, spierafbraak, vetopbouw, vetafbraak etc. etc.

Wanneer gaat het mis?

Om een stabiel of neutraal molecuul te hebben, moeten er de juiste hoeveelheid elektronen zijn (positieve en negatieve geladen deeltjes), anders is er geen balans, en kunnen moleculen dus niet “aan elkaar kleven”. Soms gaat het mis in je lichaam, en verliest een molecuul een elektron waardoor het ineens niet meer neutraal of in balans is. Ojee! Op dat moment is dat molecuul een vrije radicaal. Vrije radicalen zijn onstabiel, “elektrisch” geladen en kunnen vast gaan kleven aan andere moleculen die ook in de opbouw/afbouw processen zitten (en dus even positief of negatief zijn voor ze volgens de procedure weer vastkleven aan de juiste moleculen). Ineens komt er een vrije radicaal tussen een bepaald proces, bijvoorbeeld bij de opbouw van nieuw DNA en kan het DNA hierdoor beschadigen. Dit kan zelfs oplopen tot een soort kettingreactie waardoor de moleculen die beschadigd worden ook ineens vrije radicalen worden.

Even weer het simpele voorbeeld van zout: Natrium (+) en Chloride (-) horen aan elkaar, er kan wat mis gaan waardoor Natrium ineens los laat van Chloride en los gaat zwerven door het lichaam. Een positief geladen atoom.. op zoek naar een negatief geladen atoom om aan gekoppeld te worden. Ergens verderop in het lichaam is er een proces gaande van DNA opbouw, ook weer plusjes en minnetjes die aan elkaar aan het koppelen zijn. Natrium (+) komt er tussen en verstoord het hele proces, Natrium (+) plakt zich vast aan een ander atoom (-) en het hierdoor kan die strengel DNA niet meer normaal opgebouwd worden.

Is dat wat duidelijker?

Maak je geen zorgen, in vele, vele, veeeeeele gevallen kan je lichaam dit echt wel oplossen hoor! Als je eens wist hoe geniaal je lijf was en hoeveel het voor jou doet zonder dat je het door hebt..

En dan komt nu de Antioxidant!

Maar mocht het dan een keer niet opgelost kunnen worden door je lijf, komt daar de antioxidant tot redding! Wanneer er dus een geladen deeltje, een vrije radicaal, los rondzwerft in je lijf omdat er iets mis is gegaan, komt daar de antioxidant die zichzelf inzet en de vrije radicaal neutraliseert. Dit is het mechanisme achter antioxidanten. Ze doneren eigenlijk een elektron aan de vrije radicaal waardoor deze neutraal wordt en geen schade kan aanrichten in je lijf.

Vrije radicalen komen bij je stofwisseling constant vrij, dit is dus geen foutje, dit hoort bij het proces. Zonder antioxidanten, zouden onze lichamen zichzelf best snel kapot maken. Let wel, vrije radicalen zijn ook weer nodig voor het aanvallen van bacteriën waarmee we soms geïnfecteerd mee zijn geraakt (1)(2). Zoals met heel veel dingen, er is een balans nodig, we hebben de juiste hoeveelheid van beide nodig.

Verstoorde balans

Wanneer er een verstoorde balans is en er dus meer vrije radicalen zijn dan antioxidanten, kun je te maken krijgen met oxidatieve stress. En dit kan ervoor zorgen dat cellen kapot gemaakt worden die nodig waren voor je lijf. Ik houd er niet van om mensen “bang” te maken met mijn artikelen, maar ik wil wel volledig zijn. Er zijn namelijk factoren die bekend staan om het stimuleren van teveel vrije radicalen en de kans op oxidatieve stress verhogen. Dit zijn:

• Luchtvervuiling
• Sigarettenlucht
• Alcohol inname
• Hoge suikerspiegel levels (3)(4)
• Bestraling, inclusief overmatig zonnen
• Bacteriële infecties, of virussen
• Overmatige inname van ijzer, magnesium, koper of zink (5)
• Te weinig zuurstof in je lichaam (6)
• Teveel zuurstof in je lichaam
• Intensieve en te lange trainingen (sport), die weefsels kunnen beschadigen (7)
• Overmatige inname van antioxidant supplementen zoals vitamine C en E (8)
• Antioxidant tekort (9)

Al deze punten hebben haken en ogen. Al deze punten brengen nog meer vragen met zich mee. Dat weet ik. Ik heb helaas niet alle antwoorden maar de onderzoeken die gelinkt zijn adviseer ik je open te klikken en grondig te lezen als je vragen hebt over deze lijst met punten. Ik vind het lastig om dit soort dingen te lezen omdat, ergens ook begrijpelijk, alle vervolg vragen aan mij worden gesteld. Ik heb deze onderzoeken niet uitgevoerd, ik heb ze gelezen. Dus doe dat ook als je meer wilt weten! Uiteindelijk draait het om balans, dit zijn factoren die meespelen als het echt echt echt uit balans is! Je lichaam streeft naar balans, een teveel aan antioxidanten is niet gezond en te weinig ook niet; “balance is key”.

Wat kun je eten met antioxidanten?

Nu vind ik dit al een lang en ingewikkeld artikel dat ik niet nog langer wil maken! Er zijn echt ontzettend veel lijsten te vinden online over welke voedingsmiddelen antioxidanten bevatten (bijvoorbeeld hier). Kwestie van even Googlen en klaar! Mijn favoriet zal ik alvast verklappen: bosbessen!

Hopelijk een stukje wijzer en vooral niet angstiger na dit artikel. Hoe meer kennis, hoe beter toepasbaar het wordt om leefstijl veranderingen te maken omdat je weet waarom je iets wel/niet wilt doen. Dat is voor mij de belangrijkste reden om dit soort dingen uit te zoeken en uit te schrijven tot leesbare artikelen. Ik wil vooral geen angst zaaien. Ik bedoel, kijk mij, ik blijf sowieso mijn wijn (alcohol) drinken hoor.

Fijne donderdag lieve mensen!

Misschien vind je dit ook interessant!

Waarom moet ik vezels eten? Is Stevia Gezond? Waarom eet ik teveel? Zijn Vitaminepillen en Supplementen Gezond? Dezelfde hoeveelheid calorieën: Een ander effect | Deel 2