Heb jij die potten honing voor 30 euro ook gezien in bepaalde schappen? Sterker nog, ik zag laatst een potje voor 60 euro! Ik draai van binnen misschien even met mijn ogen maar vervolgens vraag ik me direct af – wat doet mijn €2,99 biologische honing van de Lidl dan überhaupt voor mijn gezondheid? Is dit een marketingtruc waar ik naar sta te kijken?

Dus na wat research over verschillende soorten honing ben ik tot de volgende conclusie gekomen, die ik graag met je deel.

Als we het hebben over de gezondste soort honing, los van welke dat nu is, dan komt dat doordat honing antibacterieel is, ontstekingsremmend is en een hoop antioxidanten bevat (1)(2). Om deze voordelen te kunnen benutten is het dus belangrijk dat je de juiste soort honing weet te bemachtigen.

Ik ga je eerst vertellen waar je op dient te letten en vervolgens kom ik met voorbeelden van honingsoorten die binnen deze categorie vallen – dan weten we allebei direct waar we aan toe zijn qua prijs en gezondheid!

Rauw

Wanneer honing eerst wordt verhit, dan worden natuurlijke enzymen in de honing ook meteen kapot gemaakt. Dit zijn nou juist de enzymen die nodig zijn. Honing wordt echter vaak verhit zodat het makkelijker te verpakken is, hoe heter de honing is geweest, hoe vloeibaarder het is en dus makkelijker verpakt kan worden in potten.

Ongefilterd of gezeefd

Aangezien rauwe honing afkomstig is van de bijenkorf kan het wat restjes bevatten van de bijen die de honing hebben gecreëerd. Het is een plakkerig geheel, dus zo gek is het idee niet dat er wat wax of andere dingen in bevinden. Om deze reden kan de honing gefilterd worden zodat er alleen honing over blijft. Bij het filteren gaan er een hoop pollen verloren en dat vermindert de kwaliteit. De honing kan ook ‘afgegoten’ worden om de restjes eruit te halen, hierdoor blijven er meer pollen in de honing.

Wat zegt de WarenWet?

Ik vroeg me direct af wat de regels zijn omtrent het gebruik van de term ‘rauwe’ honing in Nederland. Mochten hier geen regels aan verbonden zijn, dan weten we allebei niet meer waar de kwaliteit hem in zit met verschillende honing merken.

En helaas kwam ik tot de conclusie – middels een interessante rechtszaak, dat wel – dat er geen sprake is van een wettelijk gedefinieerd begrip. Rauwe honing mag iedereen dus gebruiken, soort van. Wat? 

Rechtszaak

De rechtszaak was  over het merk “Wild About Honey” (van de webshop wildabouthoney.nl), zij hadden op hun labels de volgende uitspraken staan;

• • “Puurste en de beste in de wereld”
  • “Ongefilterd”
  • “Ambachtelijk”
  • “Rauwe honing”
  • “Best taste”
  • “Meermaals bekroonde honing”
  • “Gewoon de beste!”
  • “Zeldzame honing”
  • “Vol antioxidanten”
  • “Rijk aan enzymen, mineralen en vitaminen”
  • “Bijenhoning|”
  • “Zuivere honing”

Dit was volgens de rechter misleidend omdat bepaalde uitspraken voor alle soorten honing gelden. Zoals ‘bijenhoning’ – alle honing is afkomstig van bijen en ‘zuivere honing’ –  honing is altijd zuiver omdat er geen toevoegingen gedaan mogen worden.  Scroll gerust door als dit je niet boeit maar dit laat wel zien wat er volgens de wet allemaal MAG en NIET MAG op een honingverpakking, aan de hand van Wild About Honey.

Dit was de uitspraak (“de Traay” is de partij tegenover ‘Wild About Honey’);

3. Met betrekking tot de door de Traay genoemde bezwaren tegen de aanduidingen “ongefilterd”, “ambachtelijk”, “rauwe honing”, “meermaals bekroonde honing”, “zeldzame honing”, “bijenhoning” en “zuivere honing” overweegt de Commissie als volgt.

 

“Ongefilterd”: De stelling van Wild about Honey dat haar honing niet wordt gefilterd, maar gezeefd, is door de Traay niet weersproken. Gelet hierop wordt de aanduiding “ongefilterd” niet onjuist geacht.

 

Dus dit mag blijven staan.

 

“Ambachtelijk” Niet is in geschil dat de term “ambachtelijk” geen wettelijk gedefinieerde of beschermde term is. Gelet hierop gaat de Commissie ervan uit dat de Traay met haar klacht bedoelt te zeggen dat de term “ambachtelijk” misleidend is voor de gemiddelde consument. Naar het oordeel van de Commissie zal de gemiddelde consument ambachtelijke honing opvatten als op traditionele wijze en niet industrieel geproduceerde honing. Wild about Honey heeft onweersproken gesteld dat haar honingproducten afkomstig zijn van kleine imkerijen in Portugal en dat bij de winning van de honing geen machines worden gebruikt. De Traay heeft ter zitting erkend dat het (op deze wijze) winnen van honing ambachtelijk kan worden genoemd. Op grond van het voorgaande is de Commissie van oordeel dat de gemiddelde consument door de aanduiding “ambachtelijk” in de uitingen niet op het verkeerde been wordt gezet, zodat deze klacht moet worden afgewezen.

 

Dit mag dus ook blijven staan.

 

“Rauwe honing” Ook bij “rauwe honing” is geen sprake van een wettelijk gedefinieerd begrip. Wild about Honey heeft gesteld dat bij verhitting geen sprake meer is van rauwe honing en dat haar honing niet wordt verhit. Zij heeft dit aldus toegelicht dat in Portugal, waar haar honing vandaan komt, geen verhitting nodig is om de honing vloeibaar te maken. Van de zijde van de Traay is niet nader toegelicht waarom de honing van Wild about Honey niet “rauw” mag worden genoemd. Gelet op het voorgaande kan niet worden geoordeeld dat de aanduiding van de honing van Wild about Honey als “rauwe honing” niet juist is.

 

Ook dit mag dus blijven staan.

 

“Puurste en beste in de wereld” en “best taste”. Wild about Honey heeft verklaard dat zij deze mededelingen niet had moeten gebruiken. De Commissie gaat ervan uit dat Wild about Honey de juistheid van deze uitingen niet kan onderbouwen. Dit leidt tot het oordeel dat de uitingen waarin deze aanduidingen worden gebruikt gepaard gaan met onjuiste informatie als bedoeld in de aanhef van artikel 8.2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Omdat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie – de aankoop van honing van Wild about Honey – te nemen dat hij anders niet had genomen, zijn de betreffende uitingen misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

 

Dit moet dus weg.

 

“Vol antioxidanten” Wild about Honey heeft erkend dat deze mededeling een gezondheidsclaim is in de zin van van de Claimsverordening (EU Verordening 1924/2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen). Een dergelijke gezondheidsclaim mag alleen worden gebruikt indien de claim door de Europese Commissie is goedgekeurd en op de communautaire lijst van toegestane claims is geplaatst. Nu niet is gebleken dat de claim “vol antioxidanten” voor honing is goedgekeurd, zijn de uitingen waarin deze claim wordt gebruikt in strijd met artikel 10 lid 1 Claimsverordening en daardoor in strijd met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC.

 

Dit moet dus weg.

 

“Rijk aan enzymen, mineralen en vitaminen” De Commissie beschouwt deze mededelingen als voedingsclaims als bedoeld in artikel 2 lid 4 van de Claimsverordening, meer in het bijzonder de claim “rijk aan” als vermeld in de bijlage bij deze verordening. Gelet op deze bijlage is de claim dat een levensmiddel rijk is aan vitaminen/mineralen/enzymen alleen toegestaan indien het product tenminste een bepaalde hoeveelheid van die stoffen bevat. Niet is gesteld of gebleken dat de betreffende producten van Wild about Honey aan deze vereisten voldoen. De uitingen waarin de bestreden claims voorkomen zijn daarom in strijd met de Claimsverordening en daardoor in strijd met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC.

 

Dit moet dus weg.

Zo zie je maar dat sommige termen gewoon op verpakkingen mogen staan, zonder dat er een wetgeving achter zit. Vooral de term ‘rauwe honing’ – waar veel mensen voor vallen, is geen beschermde term. Het idee is dat het niet verhit is en ik kan me voorstellen dat een rechter deze term misschien zou afkeuren als de honing wél verhit was geweest – in dat geval ben je soort van ‘gedekt’ bij de term rauwe honing, maar wanneer er nooit een rechter naar heeft gekeken, niet.

Termen op honing verpakking zijn fraudegevoelig

Een woordvoerder van de consumentenbond zegt het volgende:

“Honing is een fraudegevoelig product aangezien er honingsoorten zijn met een flink prijskaartje. Aan de buitenkant is niet te zien is of de geclaimde honing er ook daadwerkelijk in zit. In de meeste potten zat bloemenhoning aangelengd met speciale honing.”

Kassa heeft verschillende merken honing laten proeven (want dat blijkt dan nog de enige manier zijn om de honing te beoordelen) door hun testers en het volgende is eruit gekomen (3);

Zwak

– Dirk van den Broek: Bloemenhoning helder voor €4,16 per kilo. Dit is een schone en sterke honing, licht aromatisch, maar zeer zoet, komt als de goedkoopste uit de test.
– Kruidvat: Bloemenhof voor €4,49 per kilo. Heeft een dunne heldere kleur. De smaak is zwak en heeft een geur van zoetwatermoeras.
– Lidl: Honing voor €5,12 per kilo. Deze honing heeft een sterke smaak, onze testers zijn niet enthousiast en proeven een lichte metaalsmaak en heeft een bittere nasmaak.
– Jumbo: Bloemenhoning voor €4,79 per kilo. De kleur is dun en licht amber, het heeft een zwakke karamelgeur en smaakt licht naar zoete snoepjes.
– Albert Heijn Basic: Flower Honey voor €5,98 per kilo. De geur en smaak zijn zwak. Het is een zoete maar weinig uitgesproken honing.
– HEMA: Blossem Honey voor €8,00 per kilo. Dikke honing, de smaak is verouderd en zoet, een niet uitgesproken honing
– De Traay: Biologische Bloemenhoning voor €13,00 per kilo. De geur is dierlijk en puur en smaakt licht naar ceder. 100% honing van biologische oorsprong. Deze honing is de duurste uit de test.

Onze testers beoordeelden onderstaande drie bloemenhoningsoorten beter:

– ALDI: Bijen Honing voor €5,60 per kilo. Het is een troebele donkere honing met een sterke volle beetje graan en sherryachtige smaak. De testers vonden deze honing de beste uit de test.
– Melvita Vloeibare Honing van Weide & Veldbloemen, te koop bij diverse supermarkten voor €7,33 per kilo. Donkere kleur met pure smaak van hout. Het heeft een aromatische en sterke smaak.
– Langnese, bloemenhoning, goudhelder. Te koop bij diverse supermarkten voor €7,78 per kilo. Smaakt naar bloesem en peer en is goed aromatisch.

Biologisch

Het kiezen van biologische ingrediënten is op zoveel vlakken goed voor je gezondheid (lees hier een eerder artikel dat ik erover schreef), maar wanneer het op honing aankomt is het een lastigere kwestie om iets wel of niet biologisch te kunnen noemen. Dit komt omdat bijen flinke kilometers afleggen en het niet altijd duidelijk is welke bloemen ze bezocht hebben en of deze bloemen vervolgens vrij waren van pesticiden.

Geloof het of niet, maar pas sinds 2016 is er in Nederland certificering voor biologische honing. Om biologische honing te kunnen verkrijgen geldt dat de bijenkasten zo moeten worden geplaatst dat bronnen van stuifmeel en nectar binnen een straal van 3 kilometer voor het grootste gedeelte bestaan uit biologische gewassen of ‘spontane vegetatie’ waarop geen gewasbeschermingsmiddelen worden toegepast (pesticiden) (4). Er moet dus officieel toestemming verkregen worden aan imkers die biologische honing willen aanbieden, er zal dan een onafhankelijke controle gedaan worden.

Wanneer je de term ‘biologisch’ op je pot of tube honing ziet staan, dan weet je dat je te maken hebt met een beschermde term. Maar pas op.. de consumentenbond is tot een volgende conclusie gekomen;

 

Honinggesjoemel, consumentenbond

Hoe zit het dan met Manuka honing?

Misschien vraag je je af hoe het dan zit met het hippe manuka honing? Dit zijn vaak de duurste potjes op de markt. Manuka honing is een type honing dat afkomstig is uit Nieuw Zeeland. Het is geproduceerd door bijen die de ‘manuka bosjes’ (de bloem Leptospermum scoparium) bezoeken. Manuka honing staat bekend om zijn enorme goede antibacteriële eigenschappen die niet te vergelijken zijn met niet-manuka honing.

In 2007 werd manuka honing door de Amerikaanse FDA goedgekeurd als een middel voor het helen van wonden (5), uit meerdere onderzoeken blijkt dit magische effect naar voren te komen. Een onderzoek van twee weken laat zien dat 40 mensen met niet-helende wonden manuka honing op hun wonden smeerden – het resultaat was dat 88% van de wonden kleiner werden en daarnaast hielp het ook om een zure omgeving te creëeren waar wondheling sneller gaat (6).

Zo blijkt uit meerdere onderzoeken dat het kan helpen bij diabetische zweren (bijv. op de voet)(7), sneller helen van wonden (8) en om ooglid-wonden sneller te laten helen na een operatie (9). Bij het onderzoek met wonden op het ooglid werd bij de ene helft van de groep vaseline gebruikt wat net zo goed werkte, alleen rapporteerden de mensen met manuka honing dat hun littekens minder stroef aanvoelden en het een stuk minder pijnlijk was dan bij de mensen met vaseline.

Manuka honing is ook effectief bij het behandelen van geïnfecteerde wonden die door een antibiotica-resistente bacteriestam wordt veroorzaakt, ook wel MRSA genoemd (10)(11). Het gebruiken van Manuka honing kan ook dienen als preventie van deze infectie, die vaak in ziekenhuizen voorkomt (12).

Het stopt niet eens bij deze effecten, er zijn zoveel onderzoeken die met manuka honing zijn gedaan met positieve effecten, hieronder een opsomming van de resultaten;

• Verbetert de mondhygiëne (doordat het antibacterieel is), vermindert tandplak en tandvleesbloedingen (13)(14)(15);
• Gebruik tegen keelpijn kan zelfs even effectief zijn als een medicijn tegen hoesten en keelpijn (16)(17)(18);
• Helpt misschien tegen maagzweren en andere zweren in het maag-darm kanaal (colitis ulcerosa!) (19)(20) een ander onderzoek laat geen verschil zien bij het gebruiken van manuka honing (21);
• Helpt in sommige gevallen tegen acne – het bleek even effectief te zijn als antibacteriële zeep bij het verbeteren van acne (22), er is verder echt nog veel meer onderzoek nodig wat betreft manuka honing en acne om er meer over te kunnen zeggen;

Het lijkt dus wel dat dit goedje uit de natuur hier en daar wat extra voordelen met zich mee kan brengen. Een potje manuka honing is wel aan de dure kant, je betaalt soms zelfs €60,- voor 250 gram! Gemiddeld betaal je tussen de 30 en 35 euro voor 250 gram. Nog steeds erg prijzig!

Voorbeelden

Even een paar voorbeelden van honing zodat je er een beeld bij krijgt;

Dit is een merk dat “RAW SUPER FOOD” heet dus extra opletten. Als we de beschrijving lezen dan komen we tot de conclusie dat het onbewerkt en niet verhit is en ook nog eens biologisch is. Deze valt dus wat mij betreft in de hogere categorie en gewoon bij de Albert Heijn te verkrijgen.

Eén vinkje voor het rauwe aspect van deze honing.

Biologische honing van de Traay. Er staat ‘vrij van extra toevoegingen’ maar dat is nergens voor nodig, aan honing mag sowieso niets toegevoegd worden – anders mag het geen honing heten. Dit potje van 450 gram kost €5,89.

Er staat niets over of het wel of niet rauw is – ik ga ervan uit dat het niet rauw is, omdat het er niet op staat en ook niet iets dat kan vermoeden dat het rauw is, zoals ‘onbewerkt’.

Eén vinkje voor het biologische aspect.

Deze biologische bloemenhoning van de Albert Heijn heeft de label ‘biologisch’ en in de beschrijving staat ook nog eens dat er geen bewerkingen zijn gedaan (ook hier weer ‘zonder toevoegingen’). De beschrijving geeft hier wel weer dat de Albert Heijn snapt wat de regels zijn omtrent biologische honing. Dat geeft enigszins vertrouwen. Een pot van 450 gram kost €3,75 – dat lijkt tot nu toe de goedkoopste te zijn.

Twee vinkjes voor; rauw en biologisch.

Dan hebben we hier een Manuka honing, ook weer van het mer de Traay. Ook hier staat niets over of het rauw is – ik ga ervan uit dat dit niet het geval is. Je betaalt €25,70 voor 350 gram.

Wel twee vinkjes; manuka en biologisch

 

Kunnen we verpakkingen vertrouwen?

Nu de belangrijkste vraag. Kunnen we de verpakkingen wel vertrouwen? Normaal gesproken zou ik zeggen; Ja, we wonen in Nederland met duidelijke wetten en controles. Maar na wat research kwam ik al gauw op de site van de Consumentenbond die toch wel zorgwekkend nieuws heeft over honing en dan vooral manuka honing.

Allereerst een stuk over de manuka honing van de Traay, dit zegt de consumentenbond;

De honing smaakt namelijk niet genoeg naar manuka om het zo te noemen én het percentage pollen is te laag. Volgens ons lab bevat het maar tussen de 15 en 45% manukapollen, in plaats van minimaal 70%, de eigen norm van De Traay. Het mag dus alleen als bloemenhoning, wat veel minder waard is, verkocht worden.

 

Volgens de leverancier van De Traay zit er 88% manukapollen in. Als extra ‘bewijs’ sturen ze ons de reactie van hun leverancier: ‘you have the best possible organic manuka in the whole world!’ Wij gaan liever af op het onafhankelijke oordeel van ons laboratorium.

Wat ook interessant is, is het volgende weetje over manuka honing uit Engeland;

Echter, manuka-gelabelde honing is vaak geen echte manukahoning. Er wordt per jaar in het Verenigd Koninkrijk alleen al meer manukahoning verkocht dan de jaarlijkse productie in Nieuw-Zeeland (The Grocer, 2014). (manuka health).

Zet je aan het denken, niet waar?

Conclusie

Zoals je ziet is er aardig wat gaande geweest omtrent honing en de termen die op de verpakkingen gezet mogen worden.

Wat we wel of niet moeten geloven op de verpakkingen blijkt moeilijk te zijn, de consumentenbond heeft dan wel wat testjes gedaan en komt tot de conclusie dat de manuka honing van Jumbo totaal geen manuka honing is en de honing van de Traay en Api Health beide niet voldoende manuka bevatten volgens de regels. Maar wat er over de rest valt te zeggen is niet duidelijk.

Het rauwe aan de honing zorgt voornamelijk voor de hogere voedingswaarde en het behouden van bepaalde stoffen (antioxidanten, antibacteriële werking etc.). Daarnaast is het belangrijk om te weten dat de term ‘rauwe honing’ dus niet volgens de wet aan bepaalde eisen hoeft te voldoen, maar wanneer een rechter zou moeten bepalen het hoogstwaarschijnlijk geen rauw genoemd mag worden als het wél verhit is geweest.

Als je een gezonde en betaalbare honing wilt is mijn advies als volgt; kies in eerste instantie voor een rauwe honing en als het vervolgens óók kan een biologische. Wil je overboard gaan en ook meteen een manuka honing hebben voor alle overige gezonde eigenschappen (snap ik), dan kun je er ook gewoon voor gaan met de gedachte dat het toch geen kwaad kan, alleen in de portemonnee.

Je zou ook nog goed kunnen kijken naar hoe de honing eruit ziet. Als het heel vloeibaar is, is de kans groot dat hij niet rauw is. Als hij niet zo vloeibaar is en je ziet misschien wat stukjes in de honing – dan is hij waarschijnlijk wel rauw. En maak je niet teveel zorgen om ‘stukjes van bijen’ zoals ik eerder beschreef, deze worden er vaak zat gewoon uitgevist voordat het een potje in gaat.

Zo, wat een bom aan informatie he? Had je iets aan dit artikel of ben je alleen maar meer in de war? Laat het weten als je vragen hebt!