Heb je ooit vlinders in je buik gehad? Of dat onderbuikgevoel dat iets wel of niet klopte in het leven?
Deze sensaties die afkomstig zijn vanuit je buik suggereren dat je brein en buik (darmen) met elkaar gelinkt zijn. Wat inmiddels duidelijk is geworden uit vele recente onderzoeken is dat je brein effect heeft op je darmen en je darmen weer effect hebben op je brein. Het is dus een wisselwerking en er is een communicatie gaande tussen die twee waar we steeds meer over te weten komen. Hoe meer we erover te weten komen, hoe meer ‘mind blowing’ deze informatie blijkt te zijn, vooral in combinatie met voeding. En dat is precies waar het artikel van vandaag over gaat..
De link tussen je brein en darmen kent een Engelse term: The gut-brain axis. Deze term wordt ook wel gebruikt om de communicatie aan te duidelijk die plaatsvindt tussen je darmen en je brein (1)(2)(3). Deze twee zijn fysiek en biochemisch op verschillende manieren gelinkt aan elkaar
Neuronen zijn cellen die aanwezig zijn in je brein en zenuwstelsel, ze vertellen je lichaam wat het moet doen. Er zijn ongeveer 100 miljard neuronen in het menselijke brein (4). Weet je wat nou een boeiende recente ontdekking is? Dat je darmen ongeveer 500 biljoen neuronen heeft (dit is dus 5 x zoveel als in je brein!!) die in contact staan met je brein door zenuwen in je zenuwstelsel (5).
De nervus vagus (vagus nerve in het Engels) is één van de grootste zenuwen die je brein met je darmen verbindt. Het geeft direct signalen door in beide richtingen (6)(7).
In verschillende dierenstudies komt naar voren dat wanneer er stress aanwezig is in het lichaam, dit de signalen van Nervus Vagus remt en voor darmproblemen veroorzaakt (8). Je herkent vast wel dat je buikpijn kunt krijgen van de zenuwen, dit is een extreem geval omdat je te maken hebt met acute stress. Maar als je elke dag van allemaal kleine dingen veel stress ervaart en dit maanden, misschien wel jarenlang hebt – dan is de kans groot dat je gediagnostiseerde “PDS” eerder een stress probleem is dan een darmprobleem.
Hoe kan het toch dat we niet weten waar PDS vandaan komt, het veel meer in westerse landen voorkomt én het ook nog eens steeds meer en meer wordt?
Daarbij rol ik ook in het volgende onderzoek (deze keer ook echt met mensen en niet met dieren), waarbij bleek dat mensen met PDS of de ziekte van Crohn een erg lage activiteit hadden van de nervus vagus (9).
Uit een onderzoek met muizen bleek dat wanneer de muizen gevoerd werden met probiotica (lees hier meer over!), minder stresshormonen in hun bloed hadden. Toen de nervus vagus werd weggesneden, had de probiotica geen effect (10). Dit suggereert dat de nervus vagus een belangrijke rol speelt tussen de darmen en het brein, vooral met betrekking tot stress in je lichaam.
Neurotransmitters
Je brein en darmen zijn ook gelinkt door overdrachtsstofjes genaamd neurotransmitters. Deze worden geproduceerd in je brein en controleren je gevoelens en emoties. Bijvoorbeeld de neurotransmitter/het hormoon serotonine draagt bij aan een blij gevoel (weet je nog dat artikel van de week?) en helpt bij het reguleren van je ‘lichaamsklok’ (11).
Veel van deze neurotransmitters worden blijkbaar ook geproduceerd door de cellen in je darmen, dit weten we pas sinds kort! Een groot deel van serotonine wordt geproduceerd in je darmen (12). De bacteriën in je darmen produceren ook neurotransmitters genaamd GABA (gamma-aminobutyric acid, in het Nederlands: Gamma-aminoboterzuur) – deze helpen het controleren van je angstgevoelens (13).
Uit onderzoeken met muizen blijkt dat probiotica de productie van GABA kan verminderen en hierdoor dus angstgevoelens (paniek, bang, angst) en depressieve gevoelens kan verminderen (14).
Wow, wow, wow en nog eens wow.
Het wordt dus steeds duidelijker hoe belangrijk het is om je darmbacteriën te blijven voeden met probiotica. Lees het artikel over probiotica om erachter te komen in welke voedingsmiddelen dit zit. Binnenkort (echt, echt, ik beloof het, ik weet dat het al héél lang duurt) zal ik eindelijk het artikel afmaken waarin ik verschillende potjes (dus supplementen) probiotica met elkaar vergelijk qua ingrediënten en prijs. Zodat we allemaal de beste, puurste en meest effectieve probiotica kunnen aanschaffen voor onze gezondheid!
“Alles wat je moet weten over Probiotica en mijn ervaring”
Je darmbacteriën maken nóg meer stofjes aan die invloed hebben op je brein
De biljoenen bacteriën die in je darmen leven maken ook stofjes aan die invloed hebben op je brein (15), je darmbacteriën produceren daarnaast ook nog eens korte-keten-vetzuren zoals butyraat, propionaat en acetaat (16). Dit doen ze door vezels te verteren. Het effect van korte-keten-vetzuren is enorm op je brein, het heeft onder andere invloed op je eetlust.
Uit één onderzoek bleek dat het consumeren van propionaat de voedselinname kan verminderen en daarbij ook de hersenactiviteit rondom een beloning bij het eten van calorierijk voedsel kan verminderen (17). WHAT?! Huh? Hoe diep gaat dit? Ik blijf me keer op keer verbazen over het belang van een gezond en gebalanceerd voedingspatroon – het doet zóveel meer dan je met je hoofd bij kunt.
Een ander kort-keten-vetzuur genaamd butyraat (en de bacteriën die het produceren) zijn ook heel belangrijk voor het vormen van een barrière tussen je brein en het bloed (18). Darmbacteriën metaboliseren galzuur en aminozuren die invloed hebben op je brein (15). Galzuren zijn stofjes die gemaakt worden door de lever en zijn normaal gesproken betrokken bij het absorberen van vetten uit de voeding. Echter, hebben ze waarschijnlijk ook invloed op je brein.
Uit twee onderzoeken (met muizen) bleek dat stress en sociale stoornissen de productie van galzuur door darmbacteriën vermindert en de genen die hierbij betrokken zijn ook verandert (19)(20), dit is dus niet goed voor je lijf.
Darmbacteriën en ontstekingen
Er is ook een connectie tussen je brein en darmen die betrekking heeft op je immuunsysteem. Darmbacteriën spelen een belangrijke rol in je immuunsysteem en ontstekingen (en opvlammingen) bij het controleren wat er door je darmwand je lichaam in gaan (21). In het Engelse ook wel “leaky gut” genoemd. Als je immuunsysteem te lang aan staat en hard aan het werk is, kan dit leiden tot ontstekingen, die weer geassocieerd zijn met verschillende hersenaandoeningen zoals depressie en de ziekte Alzheimer (22).
Lipopolysaccharide (LPS) is een endotoxine die aangemaakt wordt door bepaalde bacteriën in je lijf (bestaande uit een lipide en een polysacharide bijeengehouden door een covalente binding), deze stof heeft een pro-ontstekingsfunctie in je lijf. Oftewel; het zorgt voor een extreem grote immuunrespons als hier teveel van door je darmen ‘doorlekt’ naar het bloed in je lichaam. De vermoedens zijn dat hierdoor vele hedendaagse allergieën en intoleranties zijn ontstaan, doordat de barriere van je darmwand niet stevig genoeg is geweest (je hebt niet genoeg goede darmbacteriën door onvoldoende probiotica en vezelrijke voeding) waardoor bepaalde stoffen ‘doorgelekt’ zijn naar je bloed en dit een enorme immuunrespons heeft veroorzaakt.
Denk bijvoorbeeld aan mensen die ineens niet meer tegen koemelk kunnen, of tarwe of gluten. Dit zou een immuunrespons op kunnen roepen doordat ze een lekkende darmwand hebben gehad. – Dit is het vermoeden.
Ontstekingen en hoge levels LPS in je bloed worden geassocieerd met verschillende hersenaandoeningen zoals depressie, dementie en schizofrenie (23).
Probiotica, prebiotica en darm-brein signalen
Darmbacteriën hebben invloed op je brein, dus het veranderen van je darmbacteriën zou je gezondheid kunnen bevorderen. Probiotica zijn levende bacteriën die je gezondheid kunnen bevorderen als je ze eet. Let wel, niet alle probiotica is hetzelfde. Probiotica die invloed hebben op je brein worden ook wel psychobiotica (psychobiotics) genoemd (24). Sommige probiotica blijken de symptomen van stress, angst en depressie te verminderen (25)(26).
Uit een klein onderzoek met mensen met PDS en milde depressieve klachten bleek dat het nemen van een probiotica genaamd Bifidobacterium longum voor zes weken de symptomen significant verbeterde (27).
Prebiotica zijn de vezels die gefermenteerd worden door je darmbacteriën, die ook invloed hebben op de gezondheid van je brein. Uit het volgende onderzoek bleek dat het nemen van een prebiotica supplement genaamd “galactooligosaccharides” voor drie weken significant de hoeveelheid stresshormonen (cortisol) in het lichaam verlaagde (28).
Wat moet ik eten?
Ik wil graag een lijstje opstellen met een paar hele belangrijke voedingsmiddelen en voedingsstoffen:
- Omega-3 vetzuren: Deze vetten komen voor in vette vis maar ook in algen (kies jouw vegan of niet vegan variant). Uit onderzoek (met dieren) blijkt dat omega-3 de goede bacteriën in je darmen kan verhogen en de kans op hersenaandoeningen kan verlagen (29)(30)(31).
- Gefermenteerd voedsel: Yoghurt, kefir, zuurkool en kaas bevatten allemaal gezonde bacteriën zoals melkzuurbacteriën. Uit onderzoek blijkt dat gefermenteerd voedsel je brein activiteit positief verandert (32). Denk ook aan kombucha, tempeh en kimchi!
- Vezelrijke voeding: Volkoren granen, noten, zaden, fruit en groente bevatten allemaal prebiotica vezels die goed zijn voor je darmbacteriën. Prebiotica verlagen de stresshormonen bij mensen (33).
- Polyfenol-rijk voedsel: Cacao, groene thee, olijfolie en koffie bevatten allemaal polyfenolen (stofjes uit planten) die worden verteerd door je darmbacteriën. Polyfenolen verhogen de activiteit van je darmbacteriën en beïnvloeden hierdoor waarschijnlijk ook je cognitieve functies (beter kunnen leren bijvoorbeeld) positief (34)(35).
- Tryptofaan-rijk voedsel: Tryptofaan is een aminozuur dat omgezet wordt tot de neurotransmitter (en hormoon) serotonine. Voedsel dat rijk is aan tryptofaan: Kalkoen, eieren en kaas.
Conclusie
Het is dus duidelijk dat er een link is tussen je brein en je darmen. Steeds meer nieuwe onderzoeken komen met bijzondere resultaten waardoor het zo belangrijk blijft om gezond en gevarieerd te eten – dat is in ieder geval telkens mijn eigen conclusie uit het lezen van de onderzoeken. Door extra aandacht te besteden aan je darmbacteriën door middel van probiotica en vezels kan het zomaar zijn dat je gezondheid er enorm op vooruit gaat.
Ik zou zeggen, op naar een vergelijkingsartikel van probiotica en ondertussen lekker veel gefermenteerd voedsel en vezelrijk voedsel eten!
UPDATE 04/05/20
Ik heb een nieuw artikel geschreven met probiotica dat gelinkt is aan afvallen! Dit was een veel gevraagd artikel, hierin heb ik de probiotica potjes gevonden die de juiste stammen bevatten die het afvallen ondersteunen. Lees hier het hele artikel of check direct deze potjes:
-
Aadexil – te koop bij Holland&Barett, deze bevat L. fermentum, 30 capsules.
-
Orthiflor Original – te koop bij Holland&Barrett, deze bevat L. gasseri, 60 capsules .
-
Orthiflor Original – te koop bij Holland&Barrett, deze bevat L. gasseri, 120 capsules.
-
Lactobacillus Gasseri, deze bevat L. gasseri, te koop bij Body&Fit, 60 capsules.
-
Probiotica complex, deze bevat L. gasseri, te koop via bol.com, 60 capsules
-
VSL#3, te koop via apotheek eFarma, 10 stuks*
4 comments
Geweldig he, al die nieuwe inzichten! Ik vind dit zó mooi… Met PDS en depressie ben ik hierin extra geinteresseerd. Ik heb er al veel over gelezen en ben nog lang niet uitgeleerd. Machtig interessant.
Ik ben zeer benieuwd naar je vergelijkingsartikel over probiotica…
Wauw. Wat een boeiend artikel en wat duidelijk geschreven. En meteen de vertaalslag naar wat je dan daadwerkelijk kan eten. Petje af!
Heel interessant Teni. Ik ben heel benieuwd welk supplement ik het best kan gaan slikken. Hoop dat je er snel over schrijft!😊
JAAAAA, ik wacht al jaren (voor mijn gevoel) op dat artikel over probiotica!!! Ik slik al jaren de probiotica die jij noemde in je artikel, maar deze is al maanden niet te verkrijgen bij de Holland & Barrett 🙄. Een goed alternatief is dus zeker welkom!