Weinig koolhydaten, veel vetten en eiwitten – het zal eens niet, een oude trend in een nieuw jasje. Ook wel het keto dieet genoemd – het wordt steeds populairder op dit moment, vooral ook door documentaires zoals The Magic Pill op Netflix.

Krijgen we na de Atikins periode opnieuw een angst voor koolhydraten en moeten we gaan minderen? Vandaag deel ik 4 mythes over koolhydraatarm diëten. Let wel, voor elke gezondheidsclaim valt weer wat te zeggen – er is zelden iets definitief. Dus ook bij deze mythes, zal ik de nuance erin proberen te houden zodat de informatie (want daar draait het om) opgepikt kan worden.

Dus, wat is er allemaal gaande qua uitspraken in deze koolhydraatarme dieet wereld?

Koolhydraatarm werkt voor iedereen

Je hebt mij vast vaak zat zien zeggen dat er niet één ding is dat voor iedereen werkt en hoewel je dat misschien gelooft, kun je soms gaan twijfelen als er zóveel mensen enthousiast zijn over een product of dieet.

Vele onderzoeken laten consistent zien dat koolhydraatarm eten goed is als je wilt afvallen en het een hoop risico’s op het ontwikkelen van vele ziektes kan verlagen (1)(2)(3).

Dat gezegd te hebben, is het niet werkbaar voor iedereen. Sommige mensen zullen zich werkelijk onwel voelen als ze een koolhydraatarm dieet gaan uitproberen. Dat is omdat er ook een genetische factor enigszins meespeelt bij het verteren van koolhydraten, vetten en eiwitten – hoeveel procent van je voeding uit welke macronutriënt dient te bestaan is deels bepaald in je genen. Dit zijn geen absurde verschillen tussen mensen, maar kleine nuances waardoor je beter zou kunnen functioneren. Je onderbuikgevoel zegt hier zoveel bij!

En ook: als je een actief leven leidt en veel sport is het vooral belangrijk dat je je lichaam voorziet van een snelle energiebron: koolhydraten zijn daar perfect voor!

Van koolhydraten word je dik

Tuurlijk, dan zouden we allemaal dik moeten zijn – en dat zijn we niet. Waar de nuance hem in zit is waar de term koolhydraten allemaal voor gebruikt wordt.

Welke voedingsmiddelen wél een risico zijn op je gezondheid (4) zijn de geraffineerde zetmeel producten die ontzettend bewerkt zijn. Aardappelen (met hun schil) bevatten bijvoorbeeld veel vezels die je helpen een vol gevoel te krijgen, aardappelchips zijn gefrituurd, zonder de schil en hebben talloze toevoegingen waardoor ze ook nog eens verslavend kunnen zijn. Er is dus een verschil tussen hoe de koolhydraten zijn bewerkt en of ze zijn bewerkt. Dit geldt niet alleen voor koolhydraten zoals je vast begrijpt.

Als je koolhydraatarm eet is het alleen nuttig als je in ketose zit

Je hebt ‘gewoon koolhydraatarm’ eten en je hebt de hardcore variant waarbij je je lichaam zo weinig koolhydraten voedt zodat het overgaat op het verbranden van vetten als energiebron (ketonen, ketose). Dit klinkt ideaal, maar we hebben het hier over de eerste energiebron voor je lichaam om je dagelijkse bezigheden te voorzien van energie waaronder ook je brein. Als je minder calorieën binnen krijgt dan je verbrandt, of deze nu uit koolhydraten of vetten afkomstig zijn, zul je ook lichaamsvetten verbranden.

Hopelijk begrijp je dit verschil – om vetten te verbranden hoef je niet in ketose te zitten. Je lichaam in de staat van ketose brengen betekent voor de meeste mensen minder dan 50 gram koolhydraten per dag eten, dit betekent dat je zelfs op je groente inname moet letten aangezien er in groente ook koolhydraten zitten. Er zijn mensen die hier heel goed op gaan, maar lang niet iedereen. Voor mensen met diabetes, epilepsie, obesitas en metabool syndroom kan de staat van ketose ontzettend nuttig zijn blijkt tegenwoordig steeds vaker uit onderzoek (5)(6)(7).

Het is echter niet de enige manier om voordelen te kunnen halen uit een koolhydraatarme leefstijl (ik geloof namelijk niet in tijdelijke diëten). Als je rond de 100-150 gram koolhydraten per dag zit, kunnen daar gemakkelijk een klein beetje fruit en wat volkoren zetmeel-producten bij waarbij je niet in ketose komt maar wel je lichaam in een efficiëntere staat krijgt voor het afvallen bijvoorbeeld.

Alle koolhydraten zijn suikers

Pas wanneer je de scheikunde hierachter begrijpt, mag je naar mijn mening zo’n statement maken. Maar zoiets valt bij de gemiddelde bevolking niet op de juiste plek qua informatie. Simpel gezegd:

Alles wat je eet wordt in je lichaam afgebroken tot kleinere ‘stukjes’ totdat het kleinste stukje van het macronutriënt over is – dat gaat vervolgens je bloedbaan in voor verschillende functies in je lichaam.

Koolhydraten worden afgebroken tot glucose/suiker (de kleinste vorm), eiwitten worden afgebroken tot aminozuren en vetten worden afgebroken tot vetzuren.

Wat je dient te begrijpen is dat het proces van het afbreken van waarde is voor je gezondheid. Dus wanneer de ‘koolhydraatbron’ die je eet uit vezels, vitamines en mineralen bestaat (zoals onbewerkt groente en fruit) dan zullen de koolhydraten uiteindelijk in je lichaam afgebroken worden tot glucose, maar in de tussentijd zijn ook de vezels afgebroken, de vitamines en mineralen opgenomen en word je lichaam op talloze manieren gevuld en gevoed. In tegenstelling tot een wit broodje nutella wat ook suikers bevat maar verder amper iets van waarde voor je lichaam (voedingswaarde).

Als je dit verschil begrijpt, dan begrijp je ook waarom ik zo’n fan ben van gebak en taart zonder geraffineerd suiker, maar met bananen, dadels etc. als de ‘zoetmaker’ van de taart. In feite allebei suikerbevattend en glucose voor je lichaam, maar waar het mee gepaard gaat is voedend voor het lijf. Uitspraken als ‘het bevat net zoveel suiker als een gewoon stuk taart’ is voor mij een gebrek aan informatie en het napraten van mensen die de essentie hiervan niet snappen.