Veel mensen herkennen het: eten wanneer je je verveelt. Of eten om de tijd te doden. Zelfs als je geen honger hebt (1)(2). En inderdaad, eten uit verveling of omdat je je rot voelt kunnen allemaal bijdragen aan overeten en overgewicht.
In dit artikel hoop ik je te helpen om te achterhalen of je nu eet omdat je je verveelt of omdat je honger hebt.
Over het algemeen onderscheiden we twee soorten honger: fysieke honger en psychologische honger (3).
Bij fysieke honger heeft je lichaam voedingsstoffen nodig zodat deze omgezet kunnen worden tot energie. Deze vorm van honger voel en hoor je in je maag. Het kan ook zijn dat je je suf en slapjes voelt, dit wordt veroorzaakt wanneer je suikerspiegel laag is. Psychologische honger komt op wanneer je zin hebt om te eten, maar geen fysieke signalen ervaart van honger. Dit komt vaak tot uiting in de vorm van een ‘craving’ naar een bepaald voedingsmiddel of maaltijd. Dit in tegenstelling tot fysieke honger waarbij je alles wel zou kunnen eten om de honger te stillen.
Triggers van psychologische honger
Er zijn absoluut triggers aanwezig in het dagelijkse leven die je psychologische honger aanwakkeren. Dit kan voor iedereen anders zijn en het kan nuttig zijn als je jouw triggers weet te herkennen.
Verveling
Eten uit verveling lijkt volgens onderzoek vaker voor te komen dan eten uit negatieve emotie zoals stress. Daarbij komt dat mensen die geneigd zijn te eten uit verveling vaak ook nog gevoelig zijn om te eten door een negatieve emotie (1)(2)(4).
Stress
Chronische stress kan je hormoonhuishouding veranderen en hierdoor cravings triggeren (5). Deze hormonale veranderingen kunnen ervoor zorgen dat mensen die al overgewicht hebben nog gevoeliger worden voor stress gerelateerde cravings (6)(7).
Socializen
Wanneer mensen samen komen om te eten en drinken is er niet alleen de afleiding van de gesprekken, maar kan het ook zo zijn dat je gewoon meedoet met eten en drinken omdat de rest het ook doet. Zonder dat je het zelfs door hebt en zonder dat je honger hebt.
Uit een klein onderzoek met 65 tafelende studenten bleek dat wanneer iemand voor een twee keer opschepte, dit de kans met 65% verhoogde dat de anderen ook voor een tweede keer opschepten in tegenstelling tot de groep waarbij niemand voor een tweede keer opschepte (8).
Reclame
Reclame werkt, het heeft altijd al gewerkt, ook al vinden we het stom en doorzichtig. Het werkt. Soms ben je je ervan bewust en soms ook niet, maar het beeld van een heerlijke maaltijd of snack kan je psychologische honger enorm triggeren.
Sterker nog, uit onderzoek wordt gesuggereerd dat reclames waarin mensen aan het eten zijn het meest effectief is om de psychologische honger bij de kijker te triggeren (9).
Slecht geslapen
Je slaap heeft een enorme invloed op je eetgewoontes, je hormonen en dus ook je psychologische honger.
Uit onderzoek blijkt dat volwassenen die niet voldoende slapen vaak meer calorieën consumeren, meer snacken en ook geneigd zijn om aan te komen in gewicht (10)(11).
Bewerkt voedsel
Bepaald voedsel dat enorm is bewerkt, zoals chips, snoep en onder andere fast food zijn vaak heel makkelijk te verteren en bevatten nauwelijks voedingsstoffen. Hierdoor krijgt je brein een directe beloning bij het eten ervan. Dit maakt deze voedingsmiddelen heel aantrekkelijk voor je brein – je psychologische honger (12)(13).
Hoe kom je erachter wanneer je écht honger hebt?
Oftewel: wanneer weet je of je fysieke honger hebt? Houd in gedachte dat je regelmatig voedsel nodig hebt als brandstof voor je lichaam om gezond te blijven en je lijf te voorzien van energie zodat je door de dag kunt komen.
Als je onlangs een gebalanceerde maaltijd hebt gegeten (1-2 uur geleden) en je wilt meer eten, dan is de kans groot dat je honger psychologisch is. Echter, als het langer dan 2 uur geleden is (dit verschilt per persoon natuurlijk) dan kan het zijn dat je honger fysieke honger is.
Signalen van honger
De eerste signalen van fysieke honger voelen de meeste mensen in hun maag. Een leeg gevoel en misschien al wat gerommel van de maag. Dit kan van persoon tot persoon verschillen.
Als je zin hebt in een specifieke maaltijd of snack en je überhaupt niets anders dan dat wilt eten, dan is de kans groot dat dit psychologische honger is. Fysieke honger uit zich in dat het niet heel veel uitmaakt wat je eet, als je maar eet.
De diepste vorm van fysieke honger maken de meeste mensen in ons land niet mee en daar mag je absoluut dankbaar voor zijn. We hebben volgens mij vaak nog de mogelijkheid om, wanneer we fysieke honger ervaren, te kiezen voor wat we het lekkerst vinden.
Doe een mentale check-in
Check even met jezelf wat er gaande is in je lijf en of je duidelijk kan krijgen wat je voelt. Vraag jezelf de volgende dingen af:
- Welke emoties voel ik?
- Verveel ik me?
- Ben ik nerveus?
- Ben ik verdrietig?
- Ben ik iets anders aan het uitstellen?
- Ervaar ik fysieke hongersignalen?
Begrijp jouw triggers
Veel mensen hebben cravings richting de snacks en minder gezonde maaltijden. Daar is verder niets mis mee, als je van deze momenten bewust geniet. Het wordt pas een probleem als deze momenten keer op keer gepaard gaan met verveling, stress, verdriet, eenzaamheid, uitstelgedrag en meer. Hopelijk krijg je door dit artikel wat meer inzicht in de triggers en hoe je deze kunt herkennen bij jezelf.
De volgende artikelen kunnen je aansluitend helpen:
Constant honger, zelfs na het eten. Hoe kan dat? Wat te doen?
Hulp bij: Thuis zitten en alleen willen snaaien, HELP!! | EXTRA VIDEO
6 comments
Ik ervaar vaak honger laat op de avond. Heb echt genoeg gegeten de hele dag dus goede maaltijden en tussendoortjes. Heb voedzaam gegeten, maar ook gesnoept. Kortom echt genoeg en lekker. Dan loop ik de laatste wandeling met de hond en voel… honger. Echte honger. Dus ik eet dan nog wat. Echter… als ik echt honger zou hebben, zou ik ook een banaan of een cracker met kaas kunnen nemen, maar die neem ik niet. Ik neem suikerrijke lekkertjes als koekjes of zoute chippies. Dan denk ik hè, ik ervaar echte honger, maar crave naar suikers en vettigs. Dus na je artikel denk ik, dit is waarschijnlijk geen fysieke honger, maar psychologische. Terwijl ik zelf fysieke honger denk te voelen. Nu komt het lastige voor mij. Ik kom uit ondergewicht, zit ik niet meer op nu al maanden, maar soms denk ik, ben ik er dan nog niet? Wil mijn lichaam nog aankomen? Ik heb extreme honger gehad tijdens het aankomen. Die is weg, maar heel soms komt het terug. Ik heb geen problemen met nog meer aankomen dus ik eet dan nog wat. Maar altijd is het snoep, koek of chocola of chips. Ik neem het gewoon en kijk wat het doet. Het verzadigt prima, honger gaat weg. En ik kom nog kleine beetjes aan. Dat voel ik dan aan mijn lichaam. Ik weeg me niet dus geen idee hoeveel of zo. Elk geval, is het nog extreme honger of psychologische honger…. dat vraag ik me af. Maar weet je, maakt niet uit. Ik eet het toch wel en ik merk wel of het over gaat als mijn lichaam dus meer aankomt. Ik denk zelf nu het meeste aan dat ik misschien te vroeg dacht dat mijn lichaam op setpoint zit. Elke weg, fijn artikel. Is erg handig voor mij om onderscheid te kunnen maken al weet ik het nooit precies door die eventuele extreme honger. Maar omgaan met niet zeker weten is voor mij alleen maar heel goed. Daar word ik losser door en niet zo intens tot in de puntjes dwangmatig gecontroleerd 🥳. Liefsssss 👊🏻😘
@Femke, misschien ervaar je daadwerkelijk honger maar heb je jezelf zo lang lekkere dingen ontzegd dat je nu sneller neigt naar snacks of snoep? Dus is het hongerige deel fysiek, maar je productkeuze meer psychologisch. Ik weet het natuurlijk niet zeker maar ik herken dit heel erg sterk. Ooit zat ik op ondergewicht door een eetstoornis, nu juist meer de andere kant op, alsnog door een eetstoornis. Maar omdat ik mezelf nog niet goed alles kan en durf te gunnen, heb ik ook nog een sterke behoefte aan zoet en vettig. Simpelweg omdat het nog altijd een soort verboden product is voor mij.
Wie weet speelt er zoiets ook nog bij jou.
Hi lieve Marije, Ik bedank je hartelijk voor dat je de moeite nam om te reageren op mij. Marije…. Dit is het. Ja! Spijker op zijn kop. Ik kan het door jouw reactie nu totaal plaatsen. Ik heb dat soort lekkers heel veel jaren niet op laat staan gemogen en dus logisch dat ik graag daarnaar grijp omdat dit dus weer kan en mag zonder ellende erna. Ja ik ervaar nog fysieke honger en ja ik eet dan uit psychologisch opzicht wat nooit kon. Dat legde je heel fijn en duidelijk uit. Het pakte meteen. Aha moment. Maar echt! Mijn ‘ik snap graag alles-brein’ is nu stiekem toch wel blij met deze kennis. Ik kon het namelijk maar niet plaatsen en nu dus wel. Ik bedank je nogmaals voor dat je meedacht en reageerde. Heb je veel mee betekend. Wat vind ik het verder naar dat jij nog in een eetstoornis zit. Ik voel daarin met je mee omdat ik weet wat het is. Ik hoop dat mijn verhaal jou kan steunen in het hoopvol blijven over dat het anders kan worden. Dat die hoop je mag omarmen met warmte. Dat de jij die jij echt bent niet meer ondergesneeuwd is. Tenzij door echte sneeuw met erna een kop warme choco! Houd vol, houd hoop. Deal!? Geef ik je nu nog liefs en een dikke knuffel, ❤️😘❤️, Femke
Lieve Femke, ik lees eigenlijk altijd alle reacties onder Teni’s artikelen en de jouwe springen er altijd uit. Oprecht en met aandacht en liefde geschreven. Dus ik voel me bijna vereerd dat ik nu van jou zo’n reactie mag krijgen :-). Fijn dat ik je heb kunnen helpen met dit inzicht. En het doet me goed om te lezen dat het dus weer kan ‘zonder ellende daarna’. Ik probeer moed en hoop te houden, ondanks dat de strijd al lang duurt. Maar jouw verhaal geeft mij weer even een boost en laat mij weer geloven in een leven zonder eetstoornis!
En bedankt voor de virtuele knuffel in deze coronatijd ;-).
Liefs Marije
Hi you!
Nou nee…. ik vereerd met zo’n mooie reactie. Echt wel. Dankjewel voor je lieve woorden terug aan mij. Je herkent vast dat hartverwarmende gevoel erbij, als iemand je zo schrijft. Dus dan weet je wat je me gaf en dat maakt mijn dag. ❤️
De boost die je ervaart, is precies wat ik je hoopte te geven. Fijn dat ie aankwam. Al herken ik je gedachte, laat je alsjeblieft niet van de wijs brengen door de lange tijd. Wat mij onder andere altijd op de been hield is dat het vooral gedrag is door beperkende overtuigingen. Die overtuigingen aangaan en onderzoeken en ombuigen, kan je gedrag veranderen. Onder de streep is het verandering van gedrag en dat is verrekte lastig als er door die nare overtuigingen complete angst bij komt kijken. Maar wat je aanleerde, kun je afleren. Dat zo puur en ontzettend droog voor me zien, hielp mij hoop te houden als ik dacht, dit wordt nooit wat.
Oh meid, klink zo makkelijk hè, maar geloof me, ik voel je… ik voel je en ik zie je zonder je gezien te hebben. Alles begint met een eerste stap. Lekker klein en overzichtelijk en haalbaar en vooral op jouw manier. Het enige dat er eigenlijk kan gebeuren, in het allerergste geval dan he…. is dat je gelukkiger wordt. 😉😉
Ik hoop dat de echte jij steeds meer zichtbaar durft te zijn. Geloof me, precies zoals jij bent, is wat perfect is en is wat jij en wat de wereld nodig heeft. Hopelijk durf je in het licht te gaan staan. You deserve the brightest spotlight.
Grote dank aan onze Teni dat we hier via en met haar kunnen leren, groeien, liefhebben, er zijn voor elkaar enzovoort. Het gevoel van samen. En dat op dagelijkse basis… priceless. 🙏🏻
Bergen liefs en nog meer virusvrije knuffels jouw kant op!
😘❤️🦋🌈
Fem