Ze zeggen in het Engels “Beauty is in the eye of the beholder”, oftewel: schoonheid is subjectief, het is afhankelijk van de persoon die iets benoemt als schoonheid.

Maar gek genoeg groeien we allemaal op met een, vrijwel zelfde, schoonheidsideaal. Afhankelijk van de periode waarin je bent opgegroeid.

Als we naar de wetenschap kijken, dan wordt gezegd dat bepaalde symmetrie wordt gezien als schoonheid en dat we dit niet eens bewust hebben bepaald.

We worden constant geconfronteerd met dit schoonheidsideaal, met wat het hoort te zijn, met of we erbij horen of niet en wat dat betekent als dit niet zo is. Kan iedereen mooi zijn? En als iedereen mooi is, is er ooit iemand echt heel mooi? En waarom boeit het ons zo?

In eerste instantie is de vraag: bestaat schoonheid? Of zijn dingen mooi omdat we, gezamenlijk, zeggen dat het zo is? Laten we deze vraagstelling toepassen op de natuur. Er zijn plekken op aarde die adembenemend mooi zijn: Gebergtes, woestijnen, oceanen en meer. En wanneer we op zo’n plek zijn, zijn we overweldigd met het feit dat we geconfronteerd worden met zoiets prachtigs. Maar is het een natuurlijke sensatie of is de sensatie het product van de informatie die we hebben gekregen sinds onze geboorte: dat deze uitzichten prachtig horen te zijn en is onze reactie een geprogrammeerde reactie op wat ons van jongs af aan is verteld?

Is het een combinatie?

Ja, mierenneuken noemen ze dit. Maar in hoeverre vertalen we dit naar schoonheid bij mensen? Is het misschien een combinatie van wat we hebben geleerd en wat we oprecht ook vinden?

Wanneer ik er echt over nadenk, kan iemand dan echt niet mooi zijn? Vanuit een religieus perspectief is dit heel oncomfortabel om daar “ja” op te antwoorden. Omdat vanuit dat perspectief alle mensen zijn gemaakt naar het gelijkbeeld van God, dan is niemand niet mooi.

En hoewel ik ook zeg dat niemand niet mooi is, is dat tegelijkertijd hypocriet. Want ook ik ervaar dat ik sommige mensen minder aantrekkelijk vind dan anderen.

Het probleem zit hem denk ik in het zeggen dat schoonheid totaal niet afhankelijk is van wat de maatschappij ons heeft aangeleerd en dat er niemand is die er voor- of nadelen aan heeft ondervonden aan de hand van het uiterlijk.

De maatschappij heeft hier wel degelijk invloed op gehad en het gaat verder dan schoonheid, het is ook gekoppeld aan ras, economische status en nationaliteit.

Het is complex

Ik voel me totaal niet ongemakkelijk met het idee dat sommige mensen natuurlijker mooier zijn dan anderen, maar wel met het oordeel dat daaraan hangt wat we van de televisie, tijdschriften en reclame’s hebben geleerd.

Ik denk dat schoonheid vergelijking creëert. We kunnen praten over wat we mooi vinden, omdat we kunnen praten over wat we lelijk vinden. Het probleem met vergelijken is dat het competitie creëert en ik zeg dit als iemand die altijd het gevoel heeft gehad aan het strijden te zijn – met mijn lichaam, met mijn uiterlijk, met hoe ik mij kleedde en meer. Of je meedoet aan de competitie, wint of verslagen bent/voelt, er is altijd een prijs te betalen: emotioneel, mentaal, fysiek en soms letterlijk in geld.

Misschien is het goede aan schoonheid ook meteen het slechte, het zit vol met behulpzame en pijnlijke tegenstrijdigheden.

Het is complex en veelzijdig. We zien het echter vaak, onterecht, enkel als iets fysieks – dat wat we met onze ogen kunnen zien. Want:

“Beauty is in the eye of the beholder”

toch?

Maar ik ben ervan overtuigd dat we onszelf het mooist voelen als we zelfverzekerd zijn, als we gelukkig zijn, als we iets doen waar we gepassioneerd over zijn en als we liefhebben. Dingen die niet per se te maken hebben met het fysieke. Aan het einde van de dag, is het niemand zijn of haar verantwoordelijkheid om jou het gevoel te geven dat je mooi bent. Dat is je eigen verantwoordelijkheid. Ondanks de wetenschap, sociale constructies en mediabeelden, denk ik dat schoonheid neerkomt op het geloven dat het geheel mooier is dan delen ervan. Dat jij, in het geheel, mooier bent dan kleine imperfecties.

En dat is iets moois waar we allemaal aan kunnen werken.

Wat vind jij? Wat is schoonheid volgens jou?